Dolina Karpia jest nazwą historyczną i odnosi się do Ziemi Oświęcimsko-Zatorskiej, która już od średniowiecza słynie z hodowli ryb. Rozciąga się ona pomiędzy dolinami rzek: Wisła, Skawa oraz Wieprzówka, a najstarsze stawy powstawały tu już za panowania Bolesława Krzywoustego. Dolina Karpia to również stowarzyszenie i program mający na celu promocję lokalnej oferty turystycznej, firm oraz produktów. Każdy z elementów ma być przyjazny dla środowiska oraz pochodzić z tego regionu. Obecnie jego obszar obejmuje siedem gmin: Zator, Osiek, Brzeźnica, Polanka Wielka, Przeciszów, Spytkowice oraz Tomice. Dolina Karpia pełna jest atrakcji turystycznych oraz przyrodniczych, a co warto zobaczyć, zwiedzić oraz spróbować? Poznaj 10 najciekawszych atrakcji w Dolinie Karpia.
Spis treści
1. Zator – Stolica Doliny Karpia
Jedynym miastem w Dolinie Karpia jest Zator, nazywany również Stolicą Doliny Karpia. Historia jego powstania sięga XII wieku, a od 1292 roku z krótką przerwą posiada on prawa miejskie. Obecnie Zator zamieszkuje około 3600 mieszkańców i jest najbardziej znany z atrakcji, o których wspomnę na końcu. Miejscem, które większość turystów pomija, jest natomiast rynek, są na nim jednak trzy zabytki, dla których warto się tu zatrzymać.
Wśród otaczających zatorski rynek budowli zdecydowanie wyróżnia się neogotycki ratusz miejski wzniesiony w 1903 roku. Jego architektem był Profesor Politechniki Lwowskiej Jan Karol Sas-Zubrzycki. Na jego bocznej ścianie zobaczysz powstałą w 2010 roku płaskorzeźbę przedstawiająca panoramę Gminy Zator z lotu ptaka.
Bardziej wiekowy od ratusza jest kościół św. Wojciecha i św. Jerzego zbudowany w miejscu starszego przed 1393 rokiem. Świątynia prezentuje styl gotycki, jest trójnawowa i orientowana, a do jej wybudowania wykorzystano kamień oraz cegły. Wnętrze kościoła skrywa szereg zabytków, m.in. spiżową chrzcielnicę z 1462 roku, mozaikę Ecco Homo z XVI wieku oraz zabytkowe dzwony z XV i XVI wieku.
Tuż obok kościoła znajduje się pochodzący z XV wieku Zamek Książęcy w Zatorze. Jego pierwszymi lokatorami byli książęta zatorscy z górnośląskiej linii piastowskiej, a następnie starostowie. W XIX wieku zamek został przebudowany w stylu neogotyckim, a w 2013 roku odzyskali go Potoccy. Od kilku lat odbywa się w nim remont i prawdopodobnie zostanie zamieniony w hotel dlatego, póki co można go zobaczyć tylko zza ogrodzenia.
2. Galeria Bałysówka w Tomicach
Na terenie Doliny Karpia nie znajdziesz dużych muzeów, są za to kameralne izby regionalne. Wypełniają je przedmioty związane z historią, gospodarką stawową oraz hodowlą karpia zatorskiego i osieckiego. Izby są zazwyczaj zamknięte dlatego, aby je zwiedzić, wpierw należy zadzwonić pod podane na stronie Doliny Karpia numery telefonów.
Galeria Sztuki Bałysówka w Tomicach to kameralne i niezwykłe miejsce, do tego mieszczące się w ponad 150-letniej drewnianej chacie z bali modrzewiowych. Nazwa galerii pochodzi od urodzonego w Tomicach rzeźbiarza Wincentego Bałysa, który zginął z rąk Niemców na początku drugiej wojny światowej. Dom i mieszcząca się w nim galeria są własnością Miry Sabatowicz. To bardzo wszechstronna artystka, której obrazy, rzeźby oraz ceramikę, jak również prace Zbigniewa Zioba można podziwiać, a także kupić na miejscu. Gospodarze są mili i gościnni, ale najlepiej przed przyjazdem upewnić się pod numerami telefonów +48 606 998 332, +48 33 488 73 85, czy istnieje możliwość zwiedzenia galerii.
3. Małopolski Szlak Architektury Drewnianej w Dolinie Karpia
Na obszarze Doliny Karpia spotkasz sporo zabytkowych kościołów oraz kapliczek. Wiele z nich znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Małopolskiego. Są to wyjątkowe i klimatyczne stare świątynie, przesiąknięte charakterystycznym zapachem, do których warto wstąpić na chwilę zadumy. Niektóre z nich są otwarte tylko podczas nabożeństw, ale przykładowo Kościół Przemienienia Pańskiego w Radoczy otwarty jest w ciągu dnia. Na dołączonej mapie zaznaczyłem wszystkie drewniane świątynie, które możesz znaleźć w Dolinie Karpia. Na zdjęciu kościół w Woźnikach.
4. Szlaki rowerowe w Dolinie Karpia
Dolinę Karpia możesz zwiedzać samochodem, ale również dla osób aktywnych przygotowano kilka propozycji. Obok szlaków nordic walking znajdziesz tu 11 szlaków rowerowych o długości 138 km. Umożliwiają one odkrywanie najciekawszych miejsc, ale także dotarcie do malowniczych zakamarków. Jazda rowerem to okazja, by we własnym tempie zobaczyć stawy rybne, zabytkowe kościoły oraz ukryte wśród drzew zamki i pałace.
Najbardziej męczące i wymagające szlaki są na północy Doliny Karpia tj. w gminie Brzeźnica. Najmniej problemu sprawią te położone bliżej Wisły, tj. w gminach: Przeciszów, Zator oraz Spytkowice.
Jeśli nie masz własnego roweru, możesz go wypożyczyć. Wypożyczalnia rowerów znajduje się w Zatorze na ul. Słowackiego 22, tuż obok Kawiarni Lolly Polly. Tel. +33 8742370.
5. Spływ kajakowy po Skawie i Wiśle
Lubisz bliski kontakt z naturą? Koniecznie wybierz się na spływ kajakowy po Skawie lub Wiśle. Dzięki niemu poznasz bogactwo ptactwa żyjącego na brzegach rzek oraz zobaczysz porastającą ją bujną roślinność. Miłośnikom ptaków szczególnie polecam Dolinę Dolnej Skawy będącą obszarem ich specjalnej ochrony. Spływ kajakowy to wspaniała przygoda oraz okazja do aktywności fizycznej w pięknych okolicznościach przyrody.
Wybór trasy można dopasować do posiadanych umiejętności, a więcej informacji o spływach kajakowych po Skawie oraz Wiśle uzyskasz pod numerami telefonów: 608093166 (Skawa), 668389789 (Wisła).
6. Wycieczka ornitologiczna po kompleksie stawowym Przeręb
Kolejną możliwość obserwowania ptaków daje uczestnictwo w wycieczce ornitologicznej po kompleksie stawowym Przeręb, znajdującym się także na obszarze Dolnej Doliny Skawy. Odbywa się ona w towarzystwie wykwalifikowanego ornitologa, który każdego z uczestników wyposaża w lornetkę. W czasie wycieczki podąża się wyznaczoną ok. 3-kilometrową ścieżką edukacyjną oraz poznaje faunę i florę stawów. Przewodnik mówi o historii oraz charakterystyce produkcji karpia, ale przede wszystkim pokazuje ptactwo wodno-błotnych zamieszkujące największy kompleks stawowy w Dolinie Karpia.
Szerszą informację uzyskasz pod numerem telefonu +48 600538259.
7. Warsztaty z produkcji Krówki Zatorskiej
Najsłodszą atrakcją Doliny Karpia są warsztaty z produkcji Krówki Zatorskiej. W czasie zajęć poznasz historię Krówki Zatorskiej, zobaczyć linię produkcyjną, oraz prześledzisz, jak powstają słodycze. Dużą popularnością cieszy się druga część warsztatów, podczas której każdy otrzymuje możliwość samodzielnego pokrojenia oraz spakowania dopiero co powstałej Krówki. Spakowane Krówki można zabrać do domu, by poczęstować domowników ciągnącymi łakociami. Krówka Zatorska to jeden z produktów oznaczonych marką lokalną Dolina Karpia.
Warsztaty z produkcji Krówki Zatorskiej to atrakcja dla całej rodziny, a organizowane są już dla 3-letnich dzieci. Więcej informacji otrzymasz pod adresem mailowym [email protected].
8. Karp zatorski i osiecki oraz kuchnia Doliny Karpia
Dolina Karpia obejmuje ponad 100 stawów o łącznej powierzchni ok. 3 000 ha. Hoduje się w nich: karasie, szczupaki, liny, sumy europejskie, amury białe, tołpygi białe oraz pstre, ale najsłynniejsze są karp zatorski oraz karp osiecki.
Początki hodowli karpia w Zatorze sięgają XII wieku i zakonu cystersów, który podobnie jak w Dolinie Baryczy założył tu stawy hodowlane. Na wysoką jakość i popularność tutejszych ryb mają wpływ: czyste środowisko, naturalne pożywienie oraz tradycja rybacka przekazywana z pokolenia na pokolenie. Wyjątkowe walory smakowe karpia zatorskiego doceniali już polscy królowie, dlatego też bywa on nazywany karpiem królewskim. Od 2007 roku karp zatorski znajduje się na liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kategorii produkty rybołówstwa w województwie małopolskim. Nazwa „karp zatorski” zastrzeżona jest również w Unii Europejskiej i od 2011 roku widnieje jako Chroniona Nazwa Pochodzenia dla gmin Spytkowice, Przeciszów oraz Zator.
Równie długą tradycję ma gospodarka stawowa w Osieku. Pierwsze stawy wykonano na przełomie XII-XIII wieku, a pod koniec XIX wieku wyhodowano w nim słynnego karpia osieckiego (galicyjskiego). Od 2014 roku znajduje się on na liście produktów tradycyjnych.
W Polsce karp kojarzy się z Wigilią i zazwyczaj wtedy go spożywamy. Przyjeżdżając do Doliny Karpia, nie trzeba czekać do Świąt, aby móc go zjeść. W sprzedaży są dostępne filety z karpia w różnorakich zalewach oraz karp wędzony. Warto także odwiedzić jedną z restauracji serwujących dania z karpia (są zaznaczone na dołączonej mapie), aby odkryć wyśmienite zupy i inne potrawy. Dzięki takiej wizycie osoby mające złe wspomnienia z karpiem mogą inaczej spojrzeć na tę smaczną rybę.
9. Park Zatorland
Edukacja poprzez rozrywkę, tym kierowali się twórcy parku Zatorland, podczas jego budowy. Zatorland to park rozrywki dla najmłodszych składający się trzech parków tematycznych: Parku Dinozaurów, Parku Mitologii oraz Parku Owadów. Dodatkową atrakcją jest Lunapark.
Znajdziesz w nim mnóstwo karuzel, czy ożywione modele dinozaurów, z których większość porusza się i wydaje dźwięki. Dużą popularnością cieszy się także największy na świecie ruchomy dinozaur Argentynozaur o długości ponad 35 metrów.
Wyjątkowy jest ulokowany w dużej części na wodzie Park Mitologii. Poznasz i zobaczysz w nim greckich bogów, bohaterów oraz mityczne stworzenia. W Parku Owadów natomiast spotkasz owady ludzkich rozmiarów.
Więcej o Zatorlandzie przeczytasz na https://zatorland.pl.
10. Energylandia w Zatorze
Najsłynniejszą atrakcją Zatoru i Doliny Karpia jest Energylandia – największy park rozrywki w Polsce. Park wciąż się rozwija, powstają nowe strefy tematyczne, atrakcje oraz kolejki górskie. W chwili obecnej jest już 15 kolejek górskich, pięć stref tematycznych oraz ok. 100 atrakcji. To świetne miejsce dla całej rodziny, w którym każdy znajdzie coś dla siebie do zabawy oraz odpoczynku. Liczne karuzele, krótkie widowiska, sklepy z pamiątkami, restauracje, oraz park wodny Energylandia Water Park powodują, że może nawet braknąć dnia, by to wszystko odkryć i spróbować.
Więcej informacji o parku znajdziesz na https://energylandia.pl.
Czy warto przyjechać i zwiedzić Dolinę Karpia?
Przypuszczam, że większość osób przyjeżdżających do Energylandii lub Zatorlandu nie wie, że znajdują się w Stolicy Doliny Karpia. Odwiedzają tylko parki rozrywki i wracają do domu. Czy jednak nie warto zostać tutaj na dłużej? Obok parków rozrywki jest tu piękna przyroda i szereg atrakcji mniej obleganych niż słynne parki. Można ruszyć na rodzinny spływ kajakowy, zwiedzić okolicę z siodełka roweru, wciąż udział w warsztatach pszczelarskich, z produkcji Krówki zatorskiej, czy zwiedzić kameralne muzea. Okolica spodoba się także osobom lubiącym zabytkowe zabudowania sakralne oraz tym, którzy poszukują wyśmienitej kuchni opartej na lokalnych produktach. Więcej informacji o atrakcjach Doliny Karpia i produktach nagrodzonych logo znajdziesz na stronie http://dolinakarpia.eu.
Będąc dłużej w Dolinie Karpia warto także zwiedzić położony tuż obok Oświęcim, spokojne sanatorium Goczałkowice-Zdrój oraz Pszczynę.
Dolina Karpia – atrakcje, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć, zwiedzić — informacje praktyczne
Dolina Karpia — mapa atrakcji i ciekawych miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić
Jak dojechać do Doliny Karpia?
Do Doliny Karpia blisko jest zarówno z Katowic jak i z Krakowa, ale by ją zwiedzić, to najlepiej posiadać własny samochód. Do Zatora można dojechać autobusem z Krakowa lub Oświęcimia. Dojazd do pozostałych miejscowości uzależniony jest od tego, czy znajdują się one w powiecie oświęcimskim, czy wadowickim.
Gdzie zjeść w Dolinie Karpia?
Dań lokalnej kuchni miałem okazję spróbować w restauracji Czeremcha z Radoczy oraz Molo w Osieku i w obu bardzo mi smakowały. Wśród potraw można znaleźć dania z karpia oraz szereg innych, które zadowolą nawet najbardziej wybredne podniebienia. Więcej restauracji posiadających w menu dania z karpia znajdziesz na mapie.
Dolina Karpia noclegi
Podczas mojego pobytu nocowałem w Radocza Park Hotel Active & Spa w Radoczy. Położony jest w spokojnym miejscu na wzgórzu, z ładnym widokiem na Beskid Żywiecki oraz Śląski, a także Gorce i nawet Tatry. Hotel składa się z dwóch części, trzygwiazdowej i czterogwiazdkowej, posiada również kryty basen oraz strefę SPA. Na terenie hotelu znajduje się Restauracja Czeremcha serwująca bardzo smaczne dania kuchni lokalnej i międzynarodowej. Polecam także obfite i smaczne śniadania. Rezerwację noclegu dokonasz TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój tekst o Dolinie Karpia, to dołącz do podróży na Facebooku, Instagramie i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych tekstów z Małopolski oraz na https://podrozebezosci.pl.
Jeśli używasz Pinteresta, to mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Doliny Karpia.
Dziękuję Stowarzyszeniu Dolina Karpia za zaproszenie oraz pomoc w zwiedzeniu regionu.