Kaštela (Kasztela) to chorwackie miasto położone pomiędzy Trogirem a Splitem. Jego nazwa pochodzi od słowa kasztel, czyli warownej budowli typu gród, twierdza lub zamek. Pasuje ona idealnie, gdyż w skład Kaštela wchodzi aż siedem miejscowości i w każdej jest minimum jeden kasztel. Patrząc od zachodu, są to: Kaštel Štafilić, Kaštel Novi, Kaštel Stari, Kaštel Lukšić, Kaštel Kambelovac, Kaštel Gomilica oraz Kaštel Sućura. Rozmieszczone są one wzdłuż malowniczego wybrzeża Zatoki Kasztelańskiej na długości 17 km. Na turystów czekają tu ładne plaże i spokój, ale nie są to jedyne atrakcje. Co warto zobaczyć w Kaštela? O tym przeczytasz poniżej.
Spis treści
1. Kaštel Štafilić
Kaštel Štafilić to miejscowość najbardziej wysunięta na zachód, ale również położona najbliżej Trogiru (o atrakcjach Trogiru przeczytasz TUTAJ). To właśnie w niej znajduje się drugie do wielkości lotnisko w Chorwacji, czyli port lotniczy Split.
Nazwa miejscowości pochodzi od przybyłego z Krety trogirskiego możnowładcy Stjepana Štafileo, który w 1508 roku zbudował tu twierdzę zwaną obecnie Zamkiem Rotondo. Jak większość kaszteli położona była na wyspie tuż obok brzegu, ale w późniejszych latach połączono ją z lądem. Kasztele budowano od końca XV wieku do XVII wieku dla ochrony mieszkańców przed atakami osmańskimi, które mogły nastąpić z terenu dzisiejszej Bośni. Z tego też powodu część mieszkalna znajdowała się od strony morza. Z tej samej strony często była także brama i cumował statek, by w razie niebezpieczeństwa można było odpłynąć. Jak większość kaszteli Zamek Rotondo znajduje się w rękach prywatnych i można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Z rodziną Štafilić związany jest polski wątek. Synem Stjepana był Ivan, który w latach 1512-1528 był biskupem Szybeniku. Wcześniej przez rok piastował on stanowisko legata papieskiego w Polsce i udzielił ślubu królowi Polski Zygmuntowi I Staremu. Z rąk króla otrzymał on w darze obraz „Bogurodzica z dzieciątkiem”, który znajduje się w Muzeum Miasta Kaštela.
Inną ciekawą budowlą w Kaštel Štafilić jest nieduża baszta Nehaj, zwana również basztą Lodi. Rozpoczęcie jej budowy nastąpiło w 1548 roku, a odpowiadali za to bracia Lodi, Ljudevit oraz Ivan. Z powodu śmierci braci i braku męskich następców, baszta nie została ukończona i sięga tylko okien pierwszego piętra. Pomimo tego i tak przyciąga uwagę.
W Kaštel Štafilić warto także zobaczyć coś dużo starszego niż budowle, a mianowicie drzewo oliwne mające ponad 1500 lat. Jest to jedno z najstarszych drzew oliwnych w Chorwacji, młodsze od rekordzistów o około 100 lat.
2. Kaštel Novi
Pomiędzy Trogirem a Splitem właściciele ziemscy zbudowali w sumie siedemnaście kaszteli. Kolejna z nich znajduje się w Kaštel Novi. Ma ona postać czworokątnej wieży i została wzniesiona w 1512 roku przez szlachcica z Trogiru Pavao Antun Ćipiko.
W centrum Kaštel Novi nie ma plaż, jest za to mały port rybacki, XVI-wieczny kościół, zwarta zabudowa oraz place z restauracjami i pubami. Charakterystyczny jest także „Pomnik jeźdźca”, zwany „Zwiastunem wolności”. Jego autorem jest urodzony w Kaštel Novi rzeźbiarz Marin Studin, uczeń Ivana Meštrovicia. Pomnik postawiono jeszcze za czasów Jugosławii, by upamiętnić bohaterską walkę z włoskim okupantem w latach 1941-1943.
Kaštel Novi jest słynny również z uprawy winorośli. Ciekawostką jest to, że uprawiane tu winorośla, dały początek uprawom w Kalifornii.
3. Kaštel Stari
Idąc promenadą wzdłuż morza, już po kilku minutach dojdziesz do kolejnej kaszteli, tym razem w miejscowości Kaštel Stari. Została ona wzniesiona w 1476 roku na zlecenie trogirskiego arystokraty, Koriolana Čipiko. Obecnie łatwo ją przegapić, gdyż przypomina willę i stoi w ciągu innych budowli. Oprócz niej w Kaštel Stari były jeszcze dwa forty. Pozostałości fortu rodziny Andreis znajdują się w morzu, natomiast zachowała się jeszcze cytadela Celio-Cega.
Kaštel Stari jest jedną z bardziej popularnych miejscowości w Kaštela, a jej popularność wzrośnie, gdyż na jesień 2021 roku zostanie otwarta marina. Tym co przyciąga turystów, jest zachowany układ ulic z 1704 roku, centralny plac (brac), na którym rano odbywa się targ, oraz ładna żwirowa plaża. Kaštel Stari jest także jedyną miejscowością w Kašteli, do której można dojechać pociągiem.
4. Kaštel Lukšić
Pośrodku Zatoki Kasztelańskiej umiejscowiony jest Kaštel Lukšić, najczęściej odwiedzana miejscowość w Kaštela. Jednym z powodów jest popularności jest Zamek Vitturi, wzniesiony w 1487 roku przez pochodzącą z Trogiru arystokratyczną rodzinę Vitturi. Zbudowano go w stylu pałacu renesansowego i z wszystkich kaszteli wygląda on najlepiej. Zamek Vitturi jest własnością miasta i mieszczą się w nim instytucje kulturalne oraz Muzeum Miasta Kaštela. Bezpłatnie można wejść na wewnętrzny dziedziniec, by zobaczyć arkadowe podcienia. Ciekawie wyglądają również drzwi prowadzące do morza, przez które można było uciec w razie niebezpieczeństwa. Tuż obok zamku znajduje się mały zabytkowy park Vitturi.
Z Zamkiem Vitturi związana jest legenda opowiadająca o miłości Dobrili Vitturi i Miljenko Rušinić. Często określa się ich nawet chorwackimi Romeo i Julią. Podobnie jak w dramacie Williama Szekspira i w niej są dwie zwaśnione rodziny, których członkowie zakochują się w sobie. Ich miłość nie zostaje jednak zaakceptowana, co prowadzi do śmierci kochanków.
Dużo osób podąża śladami zakochanych. Oprócz Zamku Vitturi w Kaštel Lukšić można zobaczyć z zewnątrz położony niedaleko Zamek Rušinić, w którym mieszkał Miljenko, oraz usytuowany naprzeciw niewielki kościółek, gdzie pochowano kochanków. Kaštel Lukšić popularny jest także z uwagi na wydarzenia kulturalne odbywające się w zamku oraz w jego otoczeniu, liczne plaże, mały port oraz spokój.
5. Kaštel Kambelovac
Podobnie jak w przypadku innych miejscowości impulsem do powstania Kaštel Kambelovac było zbudowanie kaszteli. Nosi ona nazwę Wieży Combi i została wzniesiona w 1517 roku przez pochodzącą ze Splity arystokratyczną rodzinę Cambi. Początkowo znajdowała się ona na wyspie, a obecnie od brzegu morza dzieli ją odległość kilku metrów. Przylegają do niej inne budowle, a rozpoznasz ją po cylindrycznym kształcie.
Kaštel Kambelovac to niewielka miejscowość kojarzona głównie z pierwszą w Dalmacji szkołą baletową. Znajdowała się ona w domku letnim rodziny Cambi, a jej założycielami byli Ana Roje i Oskar Harmoš. Dziś mieści się w nim szkoła muzyczna. Tuż obok jest ładna plaża i chyba najpopularniejsza restauracja w Kašteli, czyli „Baletna škola”, oraz hotel o tej samej nazwie.
6. Kaštel Gomilica
Chorwackie miasta i krajobrazy często były wykorzystywane podczas kręcenia serialu HBO „Gra o tron”. Tłem dla Wolnego Miasta Braavos był Šibenik oraz kamienny Zamek Gomilica (Kaštilac) w miejscowości Kaštel Gomilica. Jako jedyny z kaszteli wciąż znajduje się na wyspie, a prowadzi do niego kamienny most. Kamienna warownia została wybudowana w 1545 roku przez benedyktynki ze Splitu. Obecnie, podobnie jak Pałac Dioklecjana w Splicie jest on domem dla wielu rodzin.
Innymi ciekawy miejscami w miejscowości są: dwa kościoły, nowoczesna marina i 700-letni dąb. W miejscowości jest także plaża z łagodnym wejściem do morza.
7. Kaštel Sućura
Najstarszą i najludniejszą miejscowością jest Kaštel Sućura. Położona jest ona najbliżej Splitu i to właśnie splicki arcybiskup A. Gvaldo zbudował tu pierwszą kasztelę w 1392 roku. Służyła ona ochronie chłopów z wioski Putalj, umiejscowionej na stokach Kozjaka.
W 1488 roku Arcybiskup Averaldo przebudował ją na letnią rezydencję w kształcie ufortyfikowanego pałacu, a ostateczny wygląd uzyskała ona w 1509 roku. Najokazalej pałac prezentuje się od południa, a to za sprawą gotyckich okien. Polecam także wejść na dziedziniec, na którym dobrze widać, że budowla ma wielu właścicieli. W pałacu znajduje się również sala wystawowa „Podvorje”, ze znaleziskami archeologicznymi z wsi Putalj. Tuż obok kaszteli wznosi się XVI-wieczna dzwonnica. Tylko ona pozostała po kościele zniszczonym przez aliantów podczas bombardowania w 1943 roku.
8. Plaże w Kaštela
Gdybym miał wybrać główną atrakcję Kaštela, byłyby to plaże. Znajdziesz tu ładne plaże żwirowe, dobrze utrzymane przez miasto. Są one mniej oblegane niż te w Splicie, czy w Trogirze. W Kaštela panuje też większy spokój, dlatego to idealne miejsce na odpoczynek.
Pierwsza warta uwagi plaża znajduje się tuż obok lotniska, więc jeśli lubisz pływać lub opalać się i przy okazji obserwować samoloty, to jest to plaża dla ciebie. Na całym wybrzeżu jest bardzo dużo plaż, a niektóre zaznaczyłem na dołączonej mapie.
Bardzo ładna jest plaża przy hotelu Resnik, chociaż sam hotel nie jest za dobry. Wysoko oceniane są plaże Ostrog i Đardin, a sporą popularnością cieszą się także plaże Šumica, Baletna Škola i Kamp.
9. Kościoły w Kaštela
Komu jeszcze spodoba się Kaštela? Osobom, które lubią budowle sakralne. W większości miejscowości są po minimum dwa kościoły i to tylko w centrum. Kolejne perełki znajdują się na zboczach górskich.
Jednym z najciekawszych jest kościół św. Jerzego z Roduni. To także jeden z najlepiej zachowanych kościołów wczesnochrześcijańskich na obszarze Chorwacji. Prawdopodobnie został zbudowany, gdzieś pomiędzy końcem X a połową XI wieku. Wokół niego znajdują się pozostałości średniowiecznego cmentarza oraz wiekowe drzewka oliwne. Większość kościołów w Kaštela można zobaczyć tylko z zewnątrz.
10. Malačka (Malaczka)
Na koniec zostawiłem punkt widokowy ze wspaniałą panoramą na Zatokę Kasztelańską, miasta Kaštela, Split, Trogir, oraz wyspy Ciovo, Solta i Brač. Najprościej dojechać do niego asfaltową drogą prowadzącą z Kaštel Stari do przełęczy Malačka (Malaczka). Jest tam niewielki, bezpłatny parking, na którym można zostawić samochód, po czym należy pokonać kilkudziesiąt schodów i wejść na szczyt wzgórza.
Oprócz punktu widokowego jest to także miejsce pamięci osób z gminy Kaštela, które poległy w czasie wojny 1991-1995. Przełęcz Malačka to również dobre miejsce, z którego można wyruszyć na szlaki turystyczne, w tym na górę Kozjak.
Kaštela atrakcje. Czy warto przyjechać do Kaštela?
Kaštela jak na Chorwację jest dużym miastem, gdyż mieszka w niej ponad 40 000 osób. To także drugie największe miasto województwa Splicko-dalmatyńskiego. Nie widać tego jednak na ulicach, ani na plażach, gdyż Kaštela to w rzeczywistości siedem miejscowości rozciągniętych na dużej odległości. Z tego też powodu jest tu cicho, sielankowo i nie odczuwa się natłoku turystów. Miasto spodoba się też osobom lubiącym śródziemnomorskie klimaty.
Widać, że Kaštela się zmienia. Coraz więcej miejsc jest remontowanych, ale w dalszym ciągu jest to miejscowość prawdziwa, a nie sztuczny twór stworzony pod turystów. Jeśli chcesz odpocząć w pobliżu ładnych plaż, ale też mieć łatwą możliwość zwiedzenia Splitu (o atrakcjach Splitu przeczytasz TUTAJ), Trogiru lub wyspy, to Kaštela będzie dobrym wyborem.
Na koniec dodam jeszcze, że Kaštela jest miastem partnerskim Pszczyny, o której atrakcjach przeczytasz TUTAJ.
Kaštela – najciekawsze atrakcje. Co warto zwiedzić i zobaczyć? Informacje praktyczne
Kaštela – mapa turystyczna atrakcji i ciekawych miejsc
Gdzie zjeść w Kaštela?
Podczas pobytu w Kaštela stołowałem się w restauracji Baletna škola i był to dobry wybór. Restauracja ma spory wybór dań i napojów, więc każdy znajdzie coś dla siebie. Potrawy są duże, smaczne i na średnim poziomie cenowym. O tym, że jest to dobra restauracja, świadczy jej popularność wśród mieszkańców miasta.
Jak dojechać do Kaštela?
W sezonie letnim bardzo łatwo można dojechać do Kaštela, gdyż mieści się w niej port lotniczy Split i latają bezpośrednie samoloty. Najlepsze ceny biletów lotniczych znajdziesz TUTAJ. Od godzin porannych do północy pomiędzy Splitem a Trogirem kursuje autobus numer 37, którym bez problemu można dojechać do każdej z miejscowości w Kaštela. Bilety kupuje się u kierowcy.
Kaštela noclegi
Podczas pobytu w Kaštela nocowałem w hotelu Baletna škola. Znajduje się on przy niewielkiej, ale ładnej plaży i ok. 500 metrów od przystanku autobusowego. Niektóre pokoje mają częściowy widok na morze, a inne na góry. Wszystkie mają balkony. Z hotelu jest blisko do Zamku Vitturi oraz do Zamku Gomilica, czyli do najciekawszych kaszteli. Dużym plusem jest także zlokalizowana tuż obok restauracja. Pokój w hotelu Baletna škola możesz zarezerwować TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój artykuł o Kaštela, to dołącz do podróży na na Instagramie, Facebooku, TikToku i YouTube, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych artykułów z Chorwacji, w tym o Dubrowniku i Wyspach Elafickich oraz na https://podrozebezosci.pl.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Kaštela.
