Madera (port. Madeira) nazywana bywa Wyspą Wiecznej Wiosny, ale dla mnie to jedno z najpiękniejszych miejsc, jakie do tej pory zwiedziłem. Przylatując na tą położoną na Oceanie Atlantyckim, a należącą do Portugalii wyspę, nie sądziłem, że po dwóch tygodniach nie będę chciał wracać. Wyjątkowe plaże, ciekawe miejscowości, wysokie góry, wyśmienita kuchnia i rewelacyjne wino. Wszystko to w otoczeniu bujnej roślinności i olbrzymiej liczby kwiatów. Wakacje na Maderze zadowolą każdego, gdyż ma wszystko, aby spędzić udany urlop. Spotkasz tu także wiele unikalnych atrakcji, jak chociażby ponad 2000 km szlaków wzdłuż lewad, które zachwycą nawet osoby nie lubiące chodzić po górach. Z dużej liczby atrakcji Madery wybrałem 15, które szczególnie zapadły mi w pamięć. Myślę, że gdy je zobaczysz lub zwiedzisz, to również z bólem serca wrócisz do domu.
Spis treści
1. Funchal – stolica Madery
Stolicą Madery jest Funchal, którego nazwa pochodzi od kopru (po portugalsku funcho) gęsto porastającego wyspę. Zamieszkuje go prawie połowa mieszkańców archipelagu i stanowi idealny punkt wypadowy, do okrywania piękna Madery. Zanim to jednak nastąpi, warto spędzić chociaż jeden dzień na jego zwiedzeniu. To właśnie tu znajdziesz najciekawsze zabytki, malownicze kamienice, czy stare miasto z wąskimi uliczkami i kolorowymi drzwiami ozdobionymi przez lokalnych artystów. Tuż obok portu znajduje się także pomnik i muzeum najlepszego portugalskiego piłkarza – Ronaldo, który urodził się w tym mieście.
Funchal to również cenione uzdrowisko, w którym gościli m.in. cesarzowa Sisi, premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill czy marszałek Józef Piłsudski. Wędrując po mieście, należy się poddać jego rytmowi, zrobić przerwę w jednej z licznych kameralnych restauracji, odwiedzić lokalną winiarnię, czy spróbować rewelacyjnych lodów. Dopiero wtedy można ruszyć na dalsze zwiedzanie wyspy.
2. Wino Madera (Vinho da Madeira)
Na Maderze wytwarza się kilka rodzajów alkoholi, najbardziej znane jest jednak wino Madera (port. Vinho da Madeira), produkowane od przeszło 300 lat. Wino to uważane jest za najtrwalszy trunek na świecie i wciąż w obrocie dostępne są butelki pochodzące z czasów napoleońskich. Swoją trwałość zawdzięcza unikatowemu sposobowi wytwarzania tzw. maderyzacji. Polega ona na tym, że po wcześniejszym wzmocnieniu wina alkoholem, poddawane jest ono procesowi dojrzewania w wysokiej temperaturze, a następnie leżakowaniu przez minimum 5 lat.
Historię produkcji wina, jego przebieg, a na końcu degustację można poznać i spróbować podczas wycieczki w Blandy’s Wine Lodge. Warto tam zajrzeć, gdyż jest to klimatyczne miejsce, a wytwarzane wina są wyśmienite. Od pierwszego testowania jestem wielkim fanem tego wina i nawet przywiozłem kilka butelek do domu. Pomimo że podobno po otwarciu nie zepsuje się ono przez rok, to tak długo nie wytrzymały.
3. Kuchnia Madery
Madera to nie tylko znakomite wina, ale także niezapomniana kuchnia. Dominują w niej owoce morza i lokalne tropikalne owoce. Wśród dań, które szczególnie zapadają w pamięć, polecam Espada com banana oraz Lapas.
Espada, czyli pałasz czarny to ryba głębinowa żyjąca nawet na głębokości 1700 m. Wygląda jak czarne, oślizgłe monstrum o ponad metrowej długości, olbrzymich ślepiach i otworze gębowym pełnym ostrych zębów. Madera jest najlepszym miejscem na świecie, gdzie można spróbować, jak smakuje jej mięso. Jest chude, białe, miękkie i delikatne w smaku, a co najważniejsze pozbawione ości. Najczęściej zamawianym daniem jest Espada com banana, czyli pałasz podawany z niedużymi lokalnymi bananami smażonymi w cieście. Połączenie smaków jest zaskakujące, ale warto spróbować czegoś nowego.
Lapas lub po polsku skałoczepy, to żyjące na skałach mięczaki, których zęby są najbardziej wytrzymałym materiałem, jaki został stworzony bez ingerencji człowieka. Używają ich one, aby przytrzymywać się skał oraz odrywać z nich swój ulubiony przysmak – algi. Dla ludzi jednak największym przysmakiem są znajdujące się w środku ślimaki morskie. Podaje się je zapieczone z masłem czosnkowym oraz skrapia cytryną, a danie nie tylko dobrze wygląda, ale tak samo smakuje.
4. Kolejka linowa z Funchal na Monte (Teleféricos do Funchal)
Kolejka linowa – Teleféricos do Funchal to jedna z największych atrakcji Funchal, dzięki której w 15 minut dojedziesz z samego nabrzeża na wzgórze Monte. Przejażdżka przeszklonym wagonikiem zapewnia wspaniałe widoki na miasto, góry i ocean oraz jest najszybszym sposobem, aby dotrzeć do kolejnej atrakcji. Sugeruję, aby kupić bilet tylko na wjazd. A jak zjechać? O tym przeczytasz za chwilę.
5. Pałac Monte z tropikalnym ogrodem (Monte Palace Tropical Garden)
Wzgórze Monte położone jest 600 metrów nad Funchal i oprócz ładnej panoramy na miasto gwarantuje kilka niezapomnianych atrakcji. Monte Palace Tropical Garden to położony na powierzchni ponad 70 000 metrów kwadratowych przepiękny tropikalny ogród z mnóstwem egzotycznych roślin, kwiatów i kilometrami ścieżek do spacerowania. To także kolejne zaskakujące miejsce na wyspie.
Ogrody w stylu japońskim, wodospady, fontanny, mostki, stawy, dziwne posągi, a obok tego azulejo, czyli cienkie ceramiczne płytki przedstawiające historię Portugalii. Znajdziesz tu także 3-piętrowe muzeum z ekspozycją „Afrykańska pasja” i ponad 1000 rzeźb z Zimbabwe oraz kolekcję minerałów, kamieni szlachetnych i półszlachetnych. Aby zobaczyć to wszystko potrzeba minimum dwóch godzin, ale spędzisz je w bardzo pięknym, cichym i relaksującym miejscu.
6. Zjazd na sankach ze wzgórza Monte (Carreiros do Monte)
Kilka kroków od wejścia do ogrodów znajduje się kolejna unikalna atrakcja. Historia jej sięga początku XIX wieku, gdy powstały sanki – tobogany. Używali ich lokalni mieszkańcy jako pierwszy środek transportu publicznego i sposób, aby szybko podróżować z wioski Monte do Funchal.
Tobogany wykonane są głównie z wikliny i napędzane przez dwóch mężczyzn (carreiros) ubranych na biało, ze słomkowymi kapeluszami i podbitymi gumą butami, służącymi do hamowania. Średnia prędkość zjazdu wynosi 10 km/h, ale sanki mogą się rozpędzić nawet do 38 km/h. Do pokonania jest 2-kilometrowa stroma i kręta droga, a przejazd kończy się w Livramento. Dla Ernesta Hemingwaya był to jeden z najbardziej ekscytujących momentów w jego życiu. Kto wie, może i Ty stwierdzisz to samo.
7. Dolina Zakonnic (Curral das Freiras)
Madera słynie z malowniczych widoków, a jednym z najsłynniejszych jest panorama Doliny Zakonnic (Curral das Freisas) widziana sprzed restauracji Eira do Serrado. Z punktu widokowego roztacza się przepiękny widok nie tylko na dolinę, ale również na otaczające ją strzeliste góry. Dolina oraz położona w niej miejscowość zawdzięczają swoją nazwę wydarzeniu z 1566 roku, kiedy to zakonnice z klasztoru św. Klary z Funchal wybrały ją jako miejsce schronienia przed piratami. Sama miejscowość nie jest tak ciekawa, jak szlak którym można do niej zejść. Będąc tam, należy jednak spróbować lokalnych specjałów: likieru kasztanowego (castanha) oraz pysznych ciast z kasztanów.
8. Półwysep św. Wawrzyńca na Maderze (PR 8 – Vereda da Ponta de São Lourenço)
Półwysep św. Wawrzyńca (Ponta de São Lourenço) to najdalej na wschód wysunięta część Madery. Wygląda inaczej niż pozostała część wyspy, gdyż panuje tu klimat półpustynny i brak na nim drzew, walory przyrodnicze tego miejsca są jednak niesamowite. Przez półwysep biegnie trasa spacerowa PR 8 (Vereda da Ponta de São Lourenço) idealna dla początkujących wędrowców, jak i dla tych, którzy rzadko ściągają buty trekkingowe.
Długość trasy to ok. 4 km w jedną stronę, a spacer nią jest wprost fantastyczny. Sterczące z wody formacje skalne, strome klify, romantyczne zatoczki, woda mieniąca się wieloma kolorami, a gdzieniegdzie rachityczne roślinki sprawiają, że widoki są nieziemskie. Na szlaku znajdziesz również coś co z daleka wygląda jak hacjenda stojąca pośrodku niczego i ukryta między palmami (Casa do Sardinha). To jedyne miejsce gdzie możesz schronić się przed piekącym słońcem, ale również w sezonie kupić coś do jedzenie lub picia.
9. Naturalne baseny lawowe w Porto Moniz (Porto Moniz Natural Swimming Pools)
Madera to jeden z najwyższych wulkanów na świecie, a jego większa część znajduje w się wodach oceanu. O wulkanicznym pochodzeniu wyspy przypomina kolejna atrakcja. W miejscowości Porto Moniz znajduje się zespół naturalnych basenów skalnych (Lava Pools) ukształtowanych przez płynącą lawę zastygającą w zimnej oceanicznej wodzie. Dla ułatwienia pływania oraz ujarzmienia fal częściowo zostały one wyregulowane i powiększone betonowymi kanałami. Na amatorów kąpieli czekają niezwykłe widoki, fale rozbijające się o skały, krystalicznie czysta woda oraz piękne kolory. Bez problemu można tu spędzić kilka relaksujących godzin, ciesząc się pluskiem fal, pływając oraz opalając.
10. Szczyt Pico do Arieiro
Pico do Arieiro to trzeci najwyższy szczyt Madery o wysokości 1818 m n.p.m. Widoki z niego są fantastyczne i zapierają dech w piersi, a co najważniejsze dostępne są dla każdego. Prawie na sam szczyt można wjechać samochodem z uwagi na umieszczony na nim wojskowy radar. Warto spojrzeć na Maderę z góry i poczuć jakby cały świat leżał u stóp.
11. Szlak PR 1 z Pico do Arieiro do Pico do Ruivo
Niesamowity, imponujący, piękny, tak właśnie wygląda szlak PR 1 pomiędzy Pico do Arieiro a najwyższą górą Madery – Pico do Ruivo (1861 m n.p.m.). Zadowoli on każdego miłośnika gór, jak i osoby szukające naturalnego piękna. Strome zbocza, przepaści, tunele, spektakularne widoki, a także roślinność i nisko płynące chmury.
Szlak jest dobrze oznaczony i ogrodzony, a dodatkowo co kawałek są tarasy widokowe. PR 1 jest wymagającym szlakiem i najlepiej go przejść w butach trekkingowych. Należy również pamiętać, że często tam mocno wieje, a pogoda bardzo szybko może ulec zmianie.
12. Cabo Girao (Cabo Girão)
Kolejną atrakcję polecam również osobom, które nie mają lęku wysokości. Cabo Girão to jeden z najwyższych klifów morskich w Europie, który w najwyższym punkcie osiąga wysokość 589 m n.p.m. Kilka lat temu nad urwiskiem zamontowano najwyższy w Europie „skywalk”, przeźroczysty podest zdecydowanie nie nadający się dla osób o słabych nerwach. Cabo Girão to popularny punkt widokowy, który szczególnie robi wrażenie przy pięknej pogodzie.
13. Lewady na Maderze. Trasy PR 11 Vereda dos Balcões oraz PR 10 Levada do Furado
Lewady (port. levadas) to nawadniające kanały mające za zadanie doprowadzenie wody z północnej części Madery na bardziej suchą południową. Powstanie ich związane było z rozwojem rolnictwa, a najwcześniejsze zbudowano w XVI wieku. Z uwagi na górzysty charakter wyspy budowa lewad była bardzo trudna. Część z nich została wycięta w ścianach gór, a 25 km prowadzi przez specjalnie wydrążone tunele. System lewad działa do dzisiaj. Ma on ponad 2000 km długości i nie tylko dostarcza wodę, ale także stanowi niezwykłą sieć ścieżek spacerowych.
Najłatwiejszym i najkrótszym szlakiem na Maderze jest trasa PR 11 Vereda dos Balcões zaczynająca się w górskiej miejscowości Ribeiro Frio. Znajdziesz na niej wszystko, z czego słyną lewady: ścieżkę wzdłuż kanału, mały wąwóz oraz największy na świecie i wpisany na listę UNESCO las wawrzynowy. Wędrówka kończy się w punkcie widokowym zwanym Balkonami, skąd można podziwiać najwyższe szczyty Madery i intensywnie zielone wzgórza.
Trasa z Ribeiro Frio do Balkonów i z powrotem ma tylko 3 km długości, dlatego, jeśli stwierdzisz, że to za mało, warto przejść na drugą stronę drogi i ruszyć trasą PR 10 Levada do Furado w kierunku miejscowości Portela. Długość tej trasy to 11 km, ale w okresie lipiec-sierpień nie ma chyba bardziej usłanej kwiatami lewady niż ta.
14. PR 6 Levada das 25 Fontes i PR 6.1 Levada do Risco
Lewady mają różne poziomy trudności. Niezbyt męczące są przykładowo dwa szlaki, rozpoczynają się na drodze (ER 110) w kierunku Rabaçal. Trasy te znajdują się na różnych poziomach, ale biegną równolegle w tą samą stronę. Na wysokości 1000 m n.p.m. położony jest szlak PR 6.1, biegnący wzdłuż Levada do Risco. Prowadzi on po płaskim terenie wprost do wodospadu Risco.
Bardziej wymagającym jest niższy szlak PR 6 Levada das 25 Fontes kończący się w miejscu zwanym 25 źródeł. Na miejscu zobaczysz malowniczy staw utworzony przez wody spływające z Paul da Serra. W drodze do niego będą Ci towarzyszyć: bujna roślinność, szmer wody płynącej przez lewadę, śpiew ptaków, obłędne widoki oraz tunele drzew wyglądające jak z bajki.
15. Wyspa Porto Santo
Przeglądając foldery reklamowe Madery trudno przeoczyć piękną, piaszczystą i szeroką plażę oblewaną turkusową wodą Atlantyku. Nie znajdziesz jej jednak na tej wyspie. Archipelag Madera składa się z trzech grup wysp: trzech niezamieszkanych pustynnych wysp Ilhas Desertas, Madery wraz z położoną przy jej wschodnim cyplu wysepką Vermela Fora oraz zamieszkałej Porto Santo wraz z otaczającymi ją wysepkami. To właśnie na Porto Santo znajduje się ta piękna plaża.
Archipelag Madery znany był już Fenicjanom, ale dopiero w 1418 roku „odkryli go” Portugalczycy. Wpierw przybyli na Porto Santo, które w tamtym czasie było gęsto porośnięte drzewami oraz roślinnością. Wykarczowanie terenu oraz uprawa roli spowodowały jednak, że obecnie wyspa ma krajobraz półpustynny.
Porto Santo zwane jest Złotą Wyspą. Jej największą atrakcją jest rewelacyjna 9-kilometrowa złotożółta piaszczysta plaża. Stanowi ona ulubione miejsce wypoczynku mieszkańców wyspy Madera, a jej długość powoduje, że bez problemu można znaleźć obszar bez ludzi. Wyspa jest dobrym punktem, aby odpocząć po trudach zwiedzania. Może też stanowić azyl, dla osób, które chcą spędzić czas tylko we dwoje. Najczęściej turyści przypływają tu porannym promem, a wracają wieczornym. Sugeruję jednak, aby spędzić na Porto Santo co najmniej jedną noc, gdyż prawie niekończąca się piaszczysta plaża, jest tego warta. Jeśli znudzi się plażowanie, to zawsze można wypożyczyć rower, wyruszyć na szlak lub zwiedzić Dom-Muzeum Krzysztofa Kolumba, w którym prawdopodobnie mieszkał przez kilka lat.
Czy warto przyjechać i zwiedzić Maderę?
Warto i to nawet nie raz. Mam nadzieję, że chociaż trochę przybliżyłem atrakcje Madery i wyjaśniłem, dlaczego uważam, że jest to jedno z najpiękniejszych miejsc, jakie do tej pory odwiedziłem. Jeśli coś pominąłem, to dopisz to w komentarzu pod postem. Równie chętnie poznam Twoje zdanie na temat kuchni oraz wina.
Madera (Madeira) – atrakcje, ciekawe miejsca – informacje praktyczne
- Po przyjeździe do Funchal polecam wizytę w Funchal Tourism Office Praça Do Povo (Av. Do Mar 13). Można tam otrzymać aktualne informacje dotyczące poruszania się po wyspie, tego, jak na własną dostać się do lewad oraz mapy.
- Kolejka linowa Funchal-Monte (Teleférico do Funchal). Ceny biletów. Normalny 11 €, 16 € – w dwie strony. Dziecko (od 7 do 14 lat) 5,50 €, 8 € – w dwie strony. Bezpłatnie dla dzieci do 6 roku życia. Godziny otwarcia: 9:00-17:45. Kolejka jest zamknięta tylko 25 grudnia. Więcej na http://www.madeiracablecar.com/.
- Monte Palace Tropical Garden. Ceny biletów. Normalny 12,50 €. Dzieci poniżej 15 roku życia wstęp bezpłatny, o ile towarzyszy im dorosły. Godziny zwiedzania ogrodu: 9:30-18:00. Godziny zwiedzania muzeum: 10:00-16:30. Ogród i muzeum są zamknięte tylko 25 grudnia. Więcej na https://montepalace.com/desktop/?sid=28&lang=en.
- Zjazd na sankach ze wzgórza Monte (Carreiros do Monte). Cena przejazdu. Dla 1 osoby – 25 €, 2 osób – 30 €, 3 osób – 45 €. Dzieci poniżej 5 lat mogą jechać bezpłatnie w towarzystwie dorosłych. Harmonogram. Od poniedziałku do soboty w godzinach 9:00-17:45 (ostatni zjazd). Więcej na http://www.carreirosdomonte.com/v2/en/index.php.
- Dolina Zakonnic (Curral das Freiras). Do punktu widokowego Eira do Serrado można dojechać autobusem Horarios do Funchal numer 81. Aktualny rozkład jazdy znajdziesz na http://www.horariosdofunchal.pt/carreiras/81.pdf.
- Półwysep św. Wawrzyńca (PR 8 – Vereda da Ponta de São Lourenço). Na półwysep można dojechać autobusem SAM 113. Aktualny rozkład jazdy znajdziesz na https://www.sam.pt/113.html
- Naturalne baseny w Porto Moniz (Porto Moniz Natural Swimming Pools). Ceny biletów. Normalny 1,50 €. Studenci i seniorzy 1 €. Dzieci poniżej 3 roku życia wstęp bezpłatny. Baseny są otwarte przez cały rok w godzinach od 9:00 do 17:00 w okresie zimowym oraz od 9:00 do 19:00 w okresie letnim. Średnia roczna temperatura wody wynosi ok 20° C. Na terenie basenów jest bar, przebieralnie, plac zabaw, punkt pierwszej pomocy, wypożyczalnie leżaków i parasoli oraz stanowisko ratowników. Do Porto Moniz można dojechać autobusami RODOESTE 139, 150, 80. Aktualny rozkład jazdy znajdziesz na https://www.rodoeste.com.pt/.
- Pico do Arieiro. Na szczyt nie kursują autobusy. Można tam dojechać wynajętym samochodem albo taksówką. Osoby, które nie planują korzystać z tych pojazdów, mogę dojechać autobusem numer 56, 103 lub 138 do Poiso (czasem stoją tam taksówki), a następnie drogą asfaltową wejść na szczyt. Odcinek od Poiso do Pico do Arieiro ma 6,7 km (ok. 1,5h). Aktualny rozkład znajdziesz na http://www.horariosdofunchal.pt/.
- Cabo Girao. Wstęp bezpłatny. Otwarte cały rok. Pojedyncze kursy linii 4, 7, 8, 115, 139, 142, 148 dojeżdżają do Cabo Girăo. Informację można uzyskać w kiosku informacyjnym firmy Rodoeste w Funchal lub na https://www.rodoeste.com.pt/.
- PR 11 Vereda dos Balcões oraz PR 10 Levada do Furado. Do Ribeiro Frio można dojechać autobusem numer 56, 103 lub 138. http://www.horariosdofunchal.pt/.
- PR 6 Levada das 25 Fontes i PR 6.1 Levada do Risco. Można tam dojechać tylko samochodem lub taksówką.
- Porto Santo. Na wyspę można popłynąć promem, który wypływa z Funchal rano i powraca wieczorem, rejs trwa ok 2,5 godziny. Aktualne ceny biletów oraz rozkład można znaleźć na https://www.portosantoline.pt . Drugą możliwością jest lot samolotem linii TAP Air Portugal. Lot trwa ok. 15 minut, cena biletu jest jednak wysoka.
Jak tanio dolecieć na Maderę?
Madera położona jest 970 km od stolicy Portugali – Lizbony, a od Polski dzieli ją aż 3700 km. Najszybszym sposobem, aby tam dolecieć jest kupienie biletu na bezpośredni lot charterowy, nie jest ich jednak dużo. Drugim sposobem są loty z przesiadką przykładowo w Lizbonie. Pomoc w znalezieniu biletu na Maderę znajdziesz TUTAJ.
Jak dojechać z lotniska na Maderze do Funchal?
Lotnisko na Maderze znajduje się kilkanaście kilometrów od Funchal. Aby dojechać z niego do centrum można skorzystać z autobusu Funchal Aerobus obsługiwanego przez firmę SAM. Cena biletu to 5 €, a w dwie strony 8 € (bilet kupuje się w autobusie i jest ważny przez rok). Rozkład jazdy można znaleźć na https://www.sam.pt/. Na lotnisku zatrzymują się również autobusy komunikacji miejskiej jadące z Funchal do Machico. Cena takiego przejazdu to 3,35 €.
Wynajem samochodu na Maderze
Jeśli planujesz zatrzymać się w Funchal i masz sporo czasu, to w większość miejsc będziesz mógł dojechać pojazdem jednej z kilku firm autobusowych. Drogi na Maderze bardzo często są wąskie, pełne zakrętów oraz poprowadzone nad przepaściami, dlatego należy na nich uważać. Wypożyczenie samochodu polecam osobom, które w jak najkrótszym czasie chcą zobaczyć jak najwięcej. Najlepsze oferty na wynajem samochodu znajdziesz TUTAJ.
Madera nocleg
Funchal już od początku XIX wieku jest cenionym uzdrowiskiem, co powoduje, że znajdziesz w nim dużo miejsc noclegowych. Nie należy jednak czekać na ostatnią chwilę, gdyż w sezonie najkorzystniejsze oferty szybko się rozchodzą. Już dziś zarezerwuj pokój w miejscu, gdzie spędzisz swój kolejny urlop.
Podobał Ci się mój wpis o Maderze? Podziel się nim ze swoimi znajomymi. Dołącz także do podróży na Facebooku, Twitterze i Instagramie, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również przeczytania o atrakcjach innych wysp: Bali, Malty, Gozo i Santorini.