Kraina Górnej Odry to miejsce, o którym mogłeś jeszcze nie słyszeć, gdyż nazwa pojawiła się pod koniec 2019 roku. Jest to nowa marka turystyczna na polskim rynku obejmująca południowo-zachodnią część województwa śląskiego, czyli region, który ominęła katastrofa ekologiczna na Odrze. W skład Krainy Górnej Odry wchodzą powiaty: raciborski, rybnicki, wodzisławski, a także miasta na prawach powiatu: Żory, Rybnik i Jastrzębie-Zdrój. Nie są to miejsca tak znane, jak Beskidy, czy Jura, przez co nawet w sezonie nie ma tu natłoku turystów. Kraina Górnej Odry bywa nazywana „płucami Śląska”, gdyż blisko jedną trzecią obszaru zajmują lasy. Oprócz rezerwatów przyrody i parków na mapie atrakcji znajdziesz zabytki techniki, zamki, pałace oraz kościoły. Są także doskonałe miejsca do uprawiania turystyki aktywnej takiej jak kajaki, czy rowery. Co warto zobaczyć i zwiedzić w Krainie Górnej Odry? Oto wybrane atrakcje.
Spis treści
1. Zamek Piastowski w Raciborzu
Na terenie Krainy Górnej Odry leży jedna z historycznych stolic Górnego Śląska, a mianowicie Racibórz. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstał pierwszy gród, ale badania archeologiczne wspominają o X wieku. Czasy średniowiecza pamięta natomiast Zamek Piastowski, którego najstarsze elementy pochodzą z XIII wieku. Rezydowali na nim książęta opolsko-raciborscy.
Najcenniejszą atrakcją zamku jest zbudowana w 1290 roku kaplica św. Tomasza Becketa z Canterbury. Odbudowa i zrekonstruowana kaplica często nazywana jest perłą śląskiego gotyku lub śląską Sainte-Chapelle. Oprócz kaplicy zwiedzisz pomieszczenia zamkowe w tym m.in. salę tortur i salę więzienną. Są także wystawy stałe i czasowe. Więcej o Zamku Piastowskim w Raciborzu, a także aktualne informacje o cenach biletów i godzinach otwarcia znajdziesz na https://www.zamekpiastowski.pl.
2. Browar Zamkowy w Raciborzu
Historia piwowarstwa na terenie Raciborza sięga co najmniej XIII wieku i to w nim znajduje się jeden z najstarszych browarów w Polsce. Za oficjalną datę powstawia Browaru Zamkowego, uznaje się rok 1567. Mieści się on w północno-zachodniej części Zamku Piastowskiego. Browar podobnie jak zamek przeżywał wzloty i upadki, a jednym z gorszych momentów był pożar w 1858 roku. Zdecydowano wtedy o aktualnej lokalizacji browaru i to z tego okresu pochodzą budynki. Może też z tego powodu przypomina on browar w Cieszynie powstały w 1848 roku (o atrakcjach Cieszyna przeczytasz TUTAJ).
W 1997 roku miasto i browar nawiedziła tzw. powódź tysiąclecia, zalewając piwnice, w których leżakowało piwo i dokonując olbrzymich zniszczeń. Spowodowało to zawieszenie produkcji aż do 2005 roku. Obecnie Browar Zamkowy ponownie przeżywa okres rozwoju, a piwa raciborskie znajdziesz w popularnych sieciach marketów. Szczególnie polecam spróbować piwo Rżnięte.
Browar możesz zwiedzić w soboty, pamiętaj jednak o wcześniejszej rezerwacji pod numerem telefonu +48 784 350 193 lub mailowo [email protected].
3. Arboretum Bramy Morawskiej w Raciborzu
We wschodniej części Raciborza, na terenie lasu Obora odnajdziesz ogród botaniczny — Arboretum Bramy Morawskiej. Ma on powierzchnię 162 ha, a został utworzony w celu ochrony zagrożonych wyginięciem gatunków oraz miejsc ich naturalnego występowania. Arboretum Bramy Morawskiej to darmowa atrakcja ze starodrzewiami, bogatą kolekcją roślin, trzema stawami, edukacyjnym placem zabaw Zielona Klasa, ścieżkami dydaktycznymi i ścieżką zdrowia. Ciekawostką jest stanowisko archeologiczne z pochodzącym z okresu pomiędzy V a IX w. n.e. ciałopalnym cmentarzyskiem kurhanowym.
W arboretum działa mini ZOO z około setką zwierząt. Wśród nich: osiołki, kuce, daniele, króliki miniaturki, świnki morskie i ptactwo ozdobne. Duże wrażenie robi Zaczarowany Ogród mający powierzchnię 1,1 ha i zaaranżowany w taki sposób, by rośliny tworzyły olbrzymi pięciopłatkowy kwiat. Szczególnie dobrze to zobaczysz z platformy widokowej będącej częścią Szlaku Silesianka. Aktualne godziny otwarcia arboretum sprawdzisz na https://arboretum-raciborz.com.pl.
4. Gród Drengów znad Górnej Odry
Miejsce stworzone przez pasjonatów, tym właśnie jest Gród Drengów znad Górnej Odry. Przypomina wczesnośredniowieczne grody, a został wzniesiony tuż obok arboretum. Za jego powstanie odpowiada grupa miłośników wczesnego średniowiecza zajmująca się odtwarzaniem kultury Słowian i Wikingów z tamtego okresu. Szczególnie warto ich odwiedzić w weekendy, aby posłuchać opowieści z dawnych wieków, oraz zobaczyć stylizowane ubiory, broń i rekwizyty.
5. Pływadła Racibórz
W drugiej połowie czerwca w Raciborzu mają miejsce Pływadła. To wyjątkowa i bardzo kolorowa impreza, która w 2022 roku obywała się po raz 23. Podczas Pływadeł można zobaczyć kilkadziesiąt pomysłowych jednostek pływających. Ich zadaniem jest pokonanie ok. 40 km odcinka Odry dzielącego Racibórz od Kędzierzyna-Koźla. Inspiracjami do ich powstania są książki, filmy, ale także aktualna sytuacja w Polsce i na świecie. Pływadła to największa tego typu impreza w Europie.
6. Graniczne Meandry Odry w Krainie Górnej Odry
Chociaż Odra jest drugą najdłuższą rzeką w Polsce, to jej źródło znajduje się w czeskich Sudetach. Większość rzeki jest uregulowana poza dwoma odcinkami. Pierwszy jest w Czechach, a drugi na polsko-czeskiej granicy.
Graniczne Meandry Odry to ok. 7-kilometrowy chroniony obszar od dawnego przejścia w Chałupkach do ujścia Olzy. Urokliwe meandry z zakolami, stare odnogi rzeki, wysepki, ławice piasku, a także niemal pionowe brzegi są doskonałą okazją do zobaczenia, jak Odra wyglądała w przeszłości. Najlepiej to widać z poziomu kajaku. Piękną panoramę zobaczysz również z wieży widokowej w Zabełkowie. Graniczne Meandry Odry tu także doskonałe miejsce na spacer lub przejażdżkę rowerową.
7. Rezerwat przyrody Łężczok w Krainie Górnej Odry
Każdy miłośnik natury powinien odwiedzić rezerwat przyrody Łężczok. Ma on powierzchnię 477,38 ha, a znajduje się pomiędzy Raciborzem, Babicami, Zawadą Książęcą i Nędzą. Już od XIII wieku uprawiano na tym terenie gospodarkę stawową. Rozwinęli to cystersi z Rud, w których ręce trafiła ta ziemia w XIV wieku. Stworzyli oni system sztucznych zbiorników oraz pobudowali śluzy i groble.
W rezerwacie Łężczok aż 64% lasów zajmują ponad 100-letnie drzewostany. Często tworzą one urokliwe aleje drzew wprost przez groble. Wyjątkowość rezerwatu doceniły ptaki, gdyż żyje tu 51% gatunków ptaków żyjących w Polsce. W sumie ponad 190 gatunków, w tym 115 gatunków lęgowych. Tylko Stawy Milickie w Dolinie Baryczy mogą pochwalić się większą liczbą gatunków ptaków.
Rezerwat przyrody Łężczok do doskonałe miejsce do obserwacji ornitologicznych, ale nie tylko. Przez rezerwat przebiegają dwa szlaki turystyczne, jedna trasa rowerowa oraz sześć ścieżek dydaktycznych. Ułatwieniami w podziwianiu piękna przyrody są: punkty widokowe, molo z wiatą widokową i wieża widokowa. Przed rezerwatem znajduje się darmowy parking.
8. Rodzinny Park Rozrywki „Trzy Wzgórza” w Wodzisławiu Śląskim
Wchodząc na teren Rodzinnego Parku Rozrywki „Trzy Wzgórza” w Wodzisławiu Śląskim odniesiesz wrażenie, że trafiłeś do raju dla dzieci. Na powierzchni 24 ha stworzono nowoczesne centrum wypoczynkowo-rekreacyjne mogące być przykładem dla innych miast. Na dawnych nieużytkach położonych między trzema wodzisławskimi osiedlami odkryjesz kilkanaście atrakcji dla małych i dużych. To właśnie tu jest największy na Śląsku skate park i jedno z największych w Polsce linarium o wysokości prawie 13 metrów. Zielone otoczenie skrywa kilometry ścieżek, tras rowerowych, plac zabaw, interesujące labirynty oraz tory i wypożyczalnię modeli jeżdżących. Znajdziesz tu także tory do gry w kapsle i bule, stoły do gier planszowych oraz miejsca na ognisko i grilla. Co ważne, większość atrakcji jest darmowa.
9. Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku
Śląsk kojarzy się kopalniami, a jedna z ciekawszych do zwiedzania, chociaż bez zjazdu pod ziemię, znajduje się w Rybniku. Zabytkowa Kopalnia Ignacy, czyli dawna kopalnia Hoym, powstała w 1792 roku i wydobywano w niej węgiel do roku 2008. Obecnie kompleks zrewitalizowano i znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki.
W hali nadszybia „Kościuszko” otwarto wystawę „Wiek pary”. Stanowi ona połączenie historii tego miejsca oraz wykorzystania pary w przemyśle jako źródła energii. Ekspozycja jest multimedia i bardzo ciekawa. Możesz przykładowo wsiąść do stylizowanego, zabytkowego pojazdu i spróbować, jak to się kierowało samochodami w przeszłości.
Chlubą kopalni i największą atrakcją są dwie, ponad 100-letnie, działające maszyny parowe. Podczas specjalnego pokazu i przy użyciu zewnętrznego kotła parowego wprawiane są one w ruch.
Nie tylko dzieciom podoba się Centrum Nauki Sowa. Kilkanaście stanowisk z angażującymi eksponatami stanowi połączenie edukacji z eksperymentami. Tu wszystko można dotknąć oraz spróbować. Nie przegap także 46-metrowej wieży ciśnień stanowiącej rewelacyjny punkt widokowy na Rybnik, Wodzisław, Radlin, a nawet Sudety i Tatry. Więcej o kopalni przeczytasz na https://www.kopalniaignacy.pl.
10. Pocysterski Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach
Czy wiesz, że najstarsze sanktuarium maryjne na Śląsku znajduje się w Rudach? Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny został wzniesiony przez cystersów na początku XIV wieku, a wierni przybywają dla słynącego łaskami obrazu Matki Boskiej Pokornej.
Historia cystersów w Rudach zaczęła się co najmniej w 1258 roku i trwała do roku 1810, kiedy to król Prus dokonał kasacji klasztoru. W ostatnich latach zespół klasztorny odbudowano, a teren został uporządkowany i całość odzyskała dawny blask. Obecnie to jedno z miejsc w Krainie Górnej Odry, którego nie możesz przegapić. Istnieje też możliwość zwiedzenia Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego. Szczegóły znajdziesz na stronie https://rudy-opactwo.pl.
Oprócz klasztoru znajdź czas, by pospacerować w przypałacowym ogrodzie w stylu angielskim. Ma on powierzchnię kilkunastu hektarów i jest częścią Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”. Park wije się po obu stronach rzeki Rudy, a na jego terenie wytyczono trasy piesze i ścieżki rowerowe. Jednym z ciekawszych okazów w ogrodzie jest ponad 500-letni dąb Cysters.
11. Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej w Rudach
Pewnie pamiętasz ze szkoły wiersz Jana Brzechwy pt. „Lokomotywa”. Mniejszą wersję takiej lokomotywy, gdyż wąskotorową, obok lokomotywy spalinowej zobaczysz w Rudach na Zabytkowej Stacji Kolei Wąskotorowej. To kolejny wyjątkowy obiekt na Szlaku Zabytków Techniki.
Historia kolei w Rudach Wielkich sięga 25 marca 1899 roku. To właśnie Rudy leżały w połowie 51-kilometrowej trasy biegnącej z Gliwic do Raciborza. Z uwagi na swoje położenie była to największa stacja z warsztatami, w których naprawiano tabor i trójkątem torowym do obracania parowozów. Trwało to do 1991 roku, gdy całą trasą przejechał ostatni pociąg.
Dziś też możesz wyruszyć w podróż, na jednej z dwóch tras: Rudy-Stanica-Rudy bądź Rudy-Rybnik Stodoły-Rudy. Obok przejażdżki czeka na ciebie zwiedzenie z przewodnikiem lokomotywowni oraz wypożyczenia drezyny. W oczekiwaniu na odjazd pociągu możesz skorzystać z oferty bistra Peron 2 lub niewysokiego parku linowego Stacyjkowo Rudy. Aktualne godziny odjazdów oraz cennik biletów znajdziesz na http://www.kolejkarudy.pl.
12. Zalew Rybnicki w Krainie Górnej Odry
Jedną z wizytówek Rybnika jest Zalew Rybnicki, zwany też Jeziorem Rybnickim. Zbiornik powstał poprzez spiętrzenie wody na rzece Ruda i został oddany do użytku w 1971 roku. Powodem jego powstania była potrzeba dostarczenia wody do chłodzenia turbin w zbudowanej tuż obok elektrowni węglowej.
W dalszym ciągu woda z zalewu służy do chłodzenia turbin, co skutkuje tym, że nigdy nie zamarza. Co więcej, w okresie od kwietnia do października jej temperatura nie spada poniżej 15 st. C. Dzięki temu na Zalewie Rybnickim sezon żeglarski jest najdłuższy w Polsce. Zalew uważany jest również za jedno z lepszych łowisk w Polsce.
Ciepła woda przyciąga ptaki, które chętnie tutaj zimują. Dużą popularnością cieszy się tutejsza baza noclegowa, oferta gastronomiczna oraz ścieżki rowerowe. Do zalewu możesz dojechać z Rud kolejką wąskotorową.
13. Kąpielisko Śmieszek w Żorach
Kąpielisko Śmieszek jest jedynym strzeżonym kąpieliskiem w Żorach. Leży blisko centrum, a jednocześnie w otoczenie lasu, co sprawia, że panuje na nim spokój i jest idealnym miejscem na wypoczynek. Kąpielisko przeszło modernizację. Pojawiły się ławeczki, miejsca do grillowania, kosze na śmieci, dużo bezpłatnych miejsc parkingowych, toaleta oraz monitoring.
W sezonie można korzystać z dwóch piaszczystych plaż, przebieralni i punktu gastronomicznego z napojami, przekąskami oraz lodami. Można także skorzystać z wypożyczalni sprzętu pływającego, w tym: kajaków, rowerków wodnych i desek SUP. Nad bezpieczeństwem pływających czuwają ratownicy wodni. W sezonie zimowym staw jest popularnym miejscem do morsowania.
14. Spływ kajakowy w Krainie Górnej Odry
Spływ kajakiem to jedna z aktywności, z której możesz czerpać przyjemność w Krainie Górnej Odry. Pływać możesz po Zalewie Rybnickim lub Kąpielisku Śmieszek. Jest tutaj także kilka rzek, o różnym stopniu trudności.
Osobom lubiącym mniejsze, kameralne rzeki polecam spływ kajakowy Rudą. Zaczyna się on nad Zalewem Rybnickim, skąd płynie się aż do Odry za Kuźnią Raciborską. Ruda nie do końca jest uregulowana, a płynąc nią, zobaczysz lasy Parku Krajobrazowego „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich”.
Wybierając spływ kajakowy Odrą, swoją przygodę rozpocznij jeszcze w Czechach, by zobaczyć będące pod ochroną Graniczne Meandry Odry. Po stronie polskiej wielu kajakarzy rozpoczyna z Zabełkowie. Odra przepływa przez południową część województwa śląskiego, tworząc ok. 50-kilometrowy szlak wodny.
Bardziej doświadczeni kajakarze wybierają spływ kajakowy Olzą. Możliwe to jest w jej dolnym biegu od czeskich Dietmarowic, aż do miejscowości Olza. Na odcinku tym są niebezpieczne jazy oraz istnieje konieczność przenosek.
15. Festiwal Górnej Odry
Festiwal Górnej Odry to kolejna wyjątkowa impreza odbywająca się w czerwcu w Krainie Górnej Odry. Jej początki sięgają 2021 roku i z roku na rok obchodzony jest coraz huczniej. Festiwal Górnej Odry to trzydniowe wydarzenie mające miejsce w kilkunastu punktach na terenie regionu. Na uczestników czeka ponad 100 atrakcji w tym darmowe plenerowe koncerty, pokazy, biesiady, konkursy i zabawy. Bogaty i bardzo urozmaicony program sprawia, że i ty znajdziesz w nim coś dla siebie.
Co warto zobaczyć w Krainie Górnej Odry? Najciekawsze atrakcje
Za tobą lektura 15 atrakcji w Krainie Górnej Odry, a to tylko szczyt góry lodowej. Ciekawych i wyjątkowych miejsc w tym regionie jest więcej, więc lista będzie uzupełniania. Jakie miejsca powinienem jeszcze odwiedzić i dopisać do listy? Swoje propozycje napisz w komentarzu.
Kraina Górnej Odry – najciekawsze atrakcje, które warto zobaczyć i zwiedzić. Informacje praktyczne
Kraina Górnej Odry mapa z zaznaczonymi najciekawszymi atrakcjami
Gdzie zjeść w Krainie Górnej Odry?
Jeśli szukasz tradycyjnej śląskiej kuchni, to podczas mojego pobytu w Krainie Górnej Odry miałem okazję spróbować ją w dwóch miejscach. Są to Restauracja Europa w Rybniku oraz Pod Arkadami w Wodzisławiu Śląskim. Próbowałem również lokalnego piwa w mieszczącym się przy browarze w Raciborzu pubie Maszynownia. Namiary na te miejsca bez problemu odszukasz na powyższej mapie.
Noclegi w Krainie Górnej Odry
Kraina Górnej Odry to rozległy teren, na którym bez problemu znajdziesz odpowiadający tobie nocleg. Nocować możesz w miastach takich jak: Racibórz, Rybnik, Żory, Wodzisław Śląski czy Jastrzębie-Zdrój. Jest też dużo mniejszych miejscowości, jak Jankowice i Hotel Spa Laskowo, w którym nocowałem.
Jeśli podobał ci się mój artykuł o Krainie Górnej Odry, to dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych artykułów https://podrozebezosci.pl.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Krainy Górnej Odry.
Krainę Górnej Odry zwiedzałem na zaproszenie Śląskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.