Oświęcim to liczące ok. 38 000 mieszkańców miasto położone w zachodniej części województwa małopolskiego, tuż przy ujściu rzeki Soły do Wisły. Należy do najstarszych piastowskich grodów kasztelańskich w Polsce, a jego historia ma ponad 800 lat. Pomimo bogatej przeszłości kojarzony jest głównie z okresem drugiej wojny światowej oraz utworzonym na jego terenie obozem koncentracyjnym i zagłady Auschwitz. Osoby zwiedzające obóz nie są świadome, że w mieście czekają na nich atrakcje warte zobaczenia. Przyjeżdżając do Oświęcimia pierwszy raz, nie planowałem, że o nim napiszę. Dopiero gdy zacząłem chodzić po mieście, uznałem, że muszę się podzielić tym, co widzę, gdyż byłem zaskoczony, jak ładnym miastem jest Oświęcim. Uznałem, że najwyższy czas je „odczarować” i pokazać ciekawe miejsca, które czekają na przyjezdnych. Kto wie, może poniższy tekst oraz zdjęcia spowodują, że również zmienisz o nim zdanie i uznasz, że pora je zwiedzić.
Spis treści
1. Wieża obronna w Oświęcimiu
Wieża obronna to najstarsza budowla w Oświęcimiu, której początki sięgają aż XIII wieku. Wzniesiona została na planie kwadratu o długości boku ok. 10 m i grubości ścian u podstawy ok. 4 m. Położona jest malowniczo na niewielkim wzgórzu, tuż nad przepływającą pod nią rzeką Sołą. Gotycka wieża jest jedną z najwcześniejszych budowli ceglanych w Małopolsce i najwyższym zachowanym murem gotyckim na południu Polski.
Wieżę szczególnie powinny zwiedzić osoby szukające pięknych panoram, gdyż jest idealnym miejscem, aby podziwiać z góry Oświęcim, jak i dalej położone miejscowości. Przed wejściem do środka warto przyjrzeć się jej z zewnątrz i dostrzec na wysokości 10 m pierwotne wejście. W przeszłości prowadziły do niego drewniane schody, a dolny poziom zajmowało więzienie. Wieża obronna wraz z położonym obok zamkiem do dziś stanowią symbole Oświęcimia.
2. Muzeum Zamek w Oświęcimiu
Wzgórze zamkowe to miejsce, gdzie już w XI wieku pojawiło się osadnictwo. Po pierwszych drewnianych budynkach i grodach nie ma śladu. Los nie był także łaskawy dla stawianych w tym miejscu zamków. Często były one zdobywane, a jeszcze częściej płonęły. Obecny zamek pochodzi z XVI wieku i w następnych stuleciach często padał ofiarą niszczycielskich działań człowieka oraz natury.
Wchodząc na wzgórze, nie zobaczysz śladów zniszczeń, gdyż w efekcie niedawnych remontów zamek prezentuje się rewelacyjnie. W 2010 roku w jego wnętrzach otworzono muzeum, w którym poznasz historię miasta oraz znajdziesz szereg ciekawych informacji.
Czy wiesz, że w Oświęcimiu w 1904 roku powstało pierwsze na ziemiach polskich Biuro Podróży? Związane to było z dużym ruchem emigracyjnym, który na przełomie XIX i XX wieku koncentrował się w mieście. Oświęcim był jednym z przystanków emigrantów w drodze do Niemiec, Ameryki, Brazylii i Kanady. W 1917 roku powstała tutaj osada składająca się z drewnianych i murowanych budynków, początkowo zamieszkiwana przez emigrantów, a później przez uchodźców i powstańców ze Śląska. Część budynków w okresie międzywojennym przeznaczono na koszary, a w 1940 roku w osadzie barakowej Niemcy utworzyli obóz KL Auschwitz.
To jedna z ciekawych historii, jaką znajdziesz w muzeum, a przez ponad 800 lat istnienia miasta nazbierało się ich bardzo dużo. Muzeum prezentuje interesujące ekspozycje stałe oraz okresowe. Zobaczysz w nim wystrój wnętrz mieszkalnych i poznasz codzienne życie mieszkańców Oświęcimia. Wszystko to wzbogacono reprodukcjami starych fotografii.
Informacje praktyczne
Informację o aktualnych cenach biletów oraz godzinach otwarcia znajdziesz TUTAJ. We wtorek wstęp do muzeum bezpłatny (wystawy stałe oraz wieża obronna). Wystawy czasowe płatne 3 zł.
3. Tunele pod zamkiem w Oświęcimiu. Interaktywna Trasa Historyczna „Gra o Niepodległość”
Pod zamkiem w Oświęcimiu znajdują się dwa zabytkowe tunele. Pierwszy, biegnący ze wschodu na zachód został wybudowany pod koniec XVIII wieku w czasie zaboru austriackiego. Z południa na północ przecina go drugi wybudowany przez Niemców w latach 1940-44. W lipcu 2020 roku otwarto w nich najnowszą atrakcję Oświęcimia, Interaktywną Trasę Historyczną „Gra o Niepodległość”.
Z filmu, który obejrzysz w zrekonstruowanych okopach na zamku, dowiesz się, że Ignaś, syn rodziny Kruczałów z Oświęcimia zamierza przystąpić do Legionów Polskich. Po jego obejrzeniu udasz się do tuneli. W zabytkowych wnętrzach będziesz musiał wykonać 15 zadań na czas. Niektóre będą wymagały zdolności manualnych, inne umiejętności rozwiązywania zadań logicznych lub wiedzy. Możesz grać samemu lub w drużynach, po czym śledzić na ekranach, jak pokonywanie przeciwności idzie innym osobom. Całość trwa ponad godzinę. Czy zakończy się wysłuchaniem przemówienia Józefa Piłsudskiego? To będzie zależało tylko od Ciebie oraz innych graczy.
Informacje praktyczne
Bilet do tuneli kosztuje 6 zł (nie ma biletów ulgowych). Tunele można zwiedzać samemu lub podczas opisanej powyżej gry interaktywnej. Pod numerem telefonu 338424427 od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16:00 można dokonać rezerwacji terminu oraz godziny wejścia. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ.
4. Bulwary nad rzeką Sołą w Oświęcimiu
Najbardziej urokliwe miejsce w Oświęcimiu – tak można nazwać Bulwary nad rzeką Sołą. Cisza, spokój, piękno przyrody i majestatyczna Soła tworzą wymarzone miejsce na spacer lub odpoczynek po trudach zwiedzania. W upalne dni oświęcimskie bulwary pełne są ludzi szukających ochłody lub wylegujących się na kocach. Są również chętnie odwiedzane przez rowerzystów oraz osoby na rolkach. Dodatkowej atrakcji możesz doświadczyć w niektóre niedziele w wakacje. W tym okresie wypożycz kajak i daj się porwać nurtowi rzeki.
5. Kaplica św. Jacka w Oświęcimiu
Kaplica św. Jacka Odrowąża to najstarszy zabytek sakralny w Oświęcimiu. Pochodzi z pierwszej połowy XIV wieku i pierwotnie pełniła funkcję kapitularza, czyli miejsca narad i modlitw zakonników. Kaplica jest pozostałością budynku klasztornego oświęcimskich dominikanów, a obecnie stanowi część Zakładu Salezjańskiego im. św. Jana Bosko.
W sierpniu 2018 roku zakończono prace konserwatorskie, których efekt robi wielkie wrażenie. W trakcie prac wydobyto spod kilku warstw tynków XVI- i XIX-wieczne polichromie świętych, a także przywrócono kolorystykę tła oraz żeber sklepiennych. Prawdopodobnie nigdy nie wyglądała ona równie pięknie jak obecnie.
Informacje praktyczne
Wstęp bezpłatny. Godziny otwarcia: codziennie 8:00-18:00. Pomimo godzin otwarcia kaplica zazwyczaj jest zamknięta. Klucz do kaplicy można uzyskać w portierni Zespołu Szkół Zawodowych Towarzystwa Salezjańskiego w Oświęcimiu, tj. w budynku na lewo od kaplicy.
6. Rynek Główny w Oświęcimiu
Czy tak samo można powiedzieć o Rynku Głównym? Prawdopodobnie tak, gdyż prezentuje się bardzo dobrze i na pewno jest wizytówką miasta. Układ urbanistyczny Oświęcimia pochodzi z przełomu XIV oraz XV wieku i jest wpisany do rejestru zabytków. W XIV wieku został wytyczony główny plac targowy, czyli dzisiejszy rynek. W 2014 roku zakończono jego rewitalizację, w ramach której odzyskał on ciut przedwojennego charakteru. Dołożono także nowe elementy, które świetnie komponują się z zabytkowymi murami XIX-wiecznych kamienic.
Najpiękniejszą z nich jest kamienica Ślebarskich wyglądająca jak obszerny piętrowy pałacyk. Została wybudowana na początku XIX wieku przez ks. Michała Ślebarskiego i stoi tuż obok dawnego hotelu „Herz”. Znany jest on z tego, że 7 lutego 1915 roku gościł w nim Józef Piłsudski.
Rynek znajduje się na starym bunkrze przeciwlotniczym oraz piwnicach ratusza, które być może staną się kolejnymi atrakcjami miasta.
7. Muzeum Ratusz w Oświęcimiu
Jedną z ciekawszych kamienic ulokowanych przy Rynku jest budynek dawnego ratusza. Jego historia zaczyna się w 1872 roku, wraz z początkiem budowy, a swoją rolę pełnił od 1875 roku do wybuchu drugiej wojny światowej. W lipcu 2018 roku jego wnętrze udostępniono zwiedzającym. Obecnie mieści się w nim muzeum miejskie, ukazujące 800 lat historii miasta w pigułce.
Zwiedzanie rozpoczynasz w piwnicach, gdzie zapoznajesz się z historią miasta od czasów najdawniejszych do XVI wieku. Zostajesz także przywitany przez pierwszą parę książęcą na oświęcimskim zamku – księżną Eufrozynę i księcia Władysława. W drodze na pierwsze piętro mijasz cele więzienne, przypominające o trzech okresach, w których więziono tutaj ludzi.
Dalsze zwiedzanie to świetnie przygotowana ekspozycja, która w przyjemny i interaktywny sposób prowadzi przez kolejne wieki i ważne wydarzenia. Wystawa jest multimedialna i spodoba się również dzieciom, gdyż wszystkiego można dotknąć, a nawet trzeba. Nie bój się chwycić za kij hokejowy i spróbuj strzelić bramkę, wcześniej jednak zwróć uwagę na piękny zabytkowy samochód.
Mało kto wie, ale przed wojną w Oświęcimiu wytwarzano samochody. Na ekspozycji można zobaczyć jeden z modeli, które tu powstawały – oryginalny Praga Baby z 1936 roku. To właśnie samochodami z Oświęcimia jeździli m.in. Jan Kiepura i Wojciech Kossak. Jeśli chcesz poczuć przyjemność jazdy zabytkowym samochodem, to usiądź za kierownicą i naciśnij pedał gazu.
Informacje praktyczne
Informację o aktualnych cenach biletów oraz godzinach otwarcia znajdziesz TUTAJ. We wtorek wstęp do muzeum bezpłatny.
8. Szlak murali w Oświęcimiu
Spacerując zabytkowymi uliczkami Oświęcimia, nietrudno dostrzec murale. Stanowią one element odbywającego się w mieście festiwalu Life Festival Oświęcim i ślad po jego poszczególnych edycjach. Tematyką nawiązują do propagowania pokoju, przełamywania barier i stereotypów kulturowych, a także przekazywania ducha tolerancji. Wśród osób, które je zaprojektowały, są m.in. wybitni graficy i malarze: Rafał Olbiński, Andrzej Pągowski, Edward Dwurnik oraz Jarosław Jaśnikowski (zdjęcie numer 3). Można także znaleźć kadr z nominowanej do Oscara „Katedry”, której autorem jest sam Tomasz Bagiński. Aby ułatwić lokalizację poszczególnych murali, zabierz z muzeum miejskiego specjalną mapkę (zamieściłem ją także pod koniec tekstu) i rusz na nietypowy szlak.
9. Jakob Haberfeld Story
Muzeum Wódki i Pub Muzyczny Jakob Haberfeld Story łączy przeszłość z teraźniejszością. Mieści się ono dokładnie w tym samym miejscu, gdzie od 1804 roku funkcjonowała Parowa Fabryka Wódek i Likierów. Przy pomocy tablic, audioguide’u oraz krótkiego filmu będziesz miał okazję poznać historię rodziny Haberfeld. Była ona jednym z prekursorów produkcji wódki na terenie Polski, a także jej znaczącym światowym producentem. Na wystawie znajdują się również oryginalne etykiety, butelki, dokumenty oraz elementy wyposażenia fabryki.
Jakob Haberfeld Story to także miejsce, gdzie można spróbować kraftowych oraz koszernych wódek i likierów opartych na dawnych recepturach. Na osoby zmotoryzowane czekają napoje bezalkoholowe w tym czekolada do picia. Dostępne są również wyśmienite praliny.
Informacje praktyczne
Godziny otwarcia najlepiej sprawdzić TUTAJ lub pod numerem telefonu 510 082 651.
10. Synagoga Chewra Lomdei Misznajot oraz Muzeum Żydowskie w Oświęcimiu
Gdy w 1939 roku Niemcy wkraczali do Oświęcimia, w mieście istniało około 20 synagog i żydowskich domów modlitwy. Jedyną zachowaną do dziś synagogą jest Chewra Lomdej Misznajot, która razem z Muzeum Żydowskim tworzy Centrum Żydowskie. Duża liczba synagog związana była ze strukturą ludności miasta, w którym 60% stanowili Żydzi. Zwiedzając Oświęcim, nie można pominąć tego miejsca, gdyż warto poznać jego dawnych mieszkańców. Synagoga została wybudowana pomiędzy rokiem 1913 a 1918 przez Stowarzyszenie Studiujące Misznę. Jest przykładem typowego bejt midraszu (hebr. domu nauk) z początku XX wieku, łączącego dom modlitwy z miejscem edukacji religijnej.
W sąsiednim budynku bezpośrednio połączonym z bożnicą znajduje się Muzeum Żydowskie z wystawą „Oszpicin. Historia żydowskiego Oświęcimia”. Ekspozycja składa się z archiwalnych fotografii, dokumentów, eksponatów i multimediów, dzięki którym poznajesz społeczność żydowską.
Zwiedzanie Centrum warto zakończyć w odrestaurowanym domu ostatniego żydowskiego mieszkańca Oświęcimia, Szymona Klugera (1925-2000). Mieści się w nim wegetariańska kawiarnia Café Bergson, będąca również miejscem wystaw czasowych. To klimatyczne miejsce łączące przeszłość z przyszłością.
Informacje praktyczne
Bilety wstępu: normalny – 14 zł, ulgowy (uczniowie i studenci do 26. roku życia) – 8 zł, rodzinny (dorośli + dzieci) – 20 zł, dzieci do lat 6. Godziny zwiedzania niedziela – piątek: kwiecień-wrzesień 10:00-18:00, październik-marzec 10:00-17:00. Soboty i święta żydowskie: zamknięte. Wymagana jest rezerwacja online. Możesz to zrobić TUTAJ.
Przed zwiedzaniem polecam pobrać aplikację Oszpicin. Jest ona w czterech językach i pozwala na lepsze poznanie historii żydowskiego Oświęcimia.
11. Cmentarz żydowski w Oświęcimiu
Uzupełnieniem wizyty w muzeum i synagodze niech będzie wizyta na cmentarzu żydowskim, do którego kluczyk można otrzymać w Centrum. Cmentarz został założony w połowie XVIII wieku, a najstarsza macewa pochodzi z 1757 roku. Uchodzi on za jeden z najlepiej zadbanych tego typu obiektów na obszarze Małopolski i znajduje się na nim ponad 1000 macew. Oprócz nich na terenie cmentarza można zobaczyć dwa ohele (niewielkie żydowskie grobowce) oraz lapidaria.
Pomimo że jest zlokalizowany przy jednej z głównych ulic, osobom przekraczającym bramę wydaje się, że trafiły do innego świata. To niezwykłe miejsce powinno być odwiedzane przez każdego, kto chciałby poznać historię oświęcimskich żydów.
Informacje praktyczne
Teren cmentarza jest ogrodzony i zamknięty. Klucz do bramy znajduje się w Centrum Żydowskim. Obowiązuje ten sam bilet, co do Centrum Żydowskiego. Cmentarz położony jest w odległości 1,2 km (16 minut marszu) od Centrum.
12. Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu
Pisząc o miejscach, które należy zwiedzić w Oświęcimiu, nie można pominąć byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau to jedno z tych miejsc, które chociaż raz w życiu każdy powinien zobaczyć. Najlepiej wcześniej zarezerwować bilet i wybrać zwiedzanie z edukatorem. Podczas oprowadzania opowie on o historii obozu, o tym, co działo się w mijanych budynkach, oraz przez co przechodzili ludzie, którzy tutaj trafiali. Jak wygląda zwiedzanie KL Auschwitz-Birkenau, przeczytasz na Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Obóz koncentracyjny czy piekło?
Czy warto przyjechać i zwiedzić Oświęcim?
Czy po lekturze powyższego tekstu, inaczej patrzysz na miasto Oświęcim? Mam nadzieję, że choć trochę przekonałem Cię do wizyty w mieście. Ja sam po dwóch latach od pierwszej wizycie wróciłem do Oświęcimia, aby zobaczyć, co się zmieniło. Okazało się, że powstały nowe atrakcje, ale także z oświęcimskiego rynku zniknęła rzeźba Czerwonej Damy, na którą zwróciłem uwagę poprzednio. Efektem jest aktualizacja tekstu, który czytasz. Zapraszam także na Instagram Podróże bez ości, gdzie znajdziesz relację z mojej wizyty w Oświęcimiu. W niej jeszcze więcej ciekawych miejsc w mieście, a także zdjęć i filmików. Jęli będzie miał czas, to podczas pobytu w Oświęcimiu polecam także odwiedzić Dolinę Karpia, Goczałkowice Zdrój oraz Pszczynę.
Przypuszczam, że nie była to moja ostatnia wizyta w Oświęcimiu i za pewien czas znowu wrócę. Nie wiem, co nowego zastanę, ale pewnie znowu pójdę do lodziarni rzemieślniczej „Figa z makiem” na lody, które nazywają się tak samo :).
Zachęcam także do obejrzenia Oświęcimia z lotu ptaka.
Oświęcim informacje praktyczne – zabytki, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć i zwiedzić, atrakcje, mapa. Przewodnik
Oświęcim to liczące ok. 38 000 mieszkańców miasto położone w centrum Kotliny Oświęcimskiej, pomiędzy Pogórzem Karpackim a Wyżyną Śląską. Jest czwartym co do liczby ludności miastem województwa małopolskiego.
Oświęcim – mapa atrakcji oraz ciekawych miejsc, które warto zwiedzić i zobaczyć w Oświęcimiu
Mapa Murali w Oświęcimiu
Więcej o muralach znajdziesz na stronie Szlak murali w Oświęcimiu.
Dojazd do Oświęcimia
Oświęcim jest dobrze skomunikowany z Katowicami i Krakowem. Bez problemu można do niego dojechać środkami komunikacji publicznej. Czas przejazdu z Katowic to ok. 50 minut, natomiast z Krakowa 1,5 godziny. Dworzec PKP w Oświęcimiu jest oddalony od obozu o 1,6 km (21 minut marszu). Pomocna w znalezieniu środka transportu będzie strona https://www.e-podroznik.pl
Oświęcim noclegi
Oświęcim ma sporą bazę noclegową. Podczas mojej ostatniej wizyty miałem okazję przetestować Villę Centro. Ma ona bardzo dobrą lokalizację w centrum przy spokojnej ulicy oraz blisko atrakcji. Pokoje są czyste, każdy z indywidualną klimatyzacją. Dostępny jest także bezpłatny parking. W pokoju znajdziesz czajnik, zestaw herbat, kawę, 2 komplety różnej wielkości ręczników, lodówkę i telewizor. Istnieje także możliwość zamówienia smacznego i obfitego śniadania. Do tego nad wszystkich czuwa bardzo miła obsługa.
Nocleg w Villi Centro możesz zarezerwować poprzez stronę http://villacentro.pl lub na Booking.com. Propozycję innych miejsc noclegowych znajdziesz TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój tekst o Oświęcimiu, to dołącz do podróży na Facebooku, Instagramie i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych tekstów na https://podrozebezosci.pl.