Bardo nazywane bywa Miastem Cudów i rzeczywiście zwiedzając je, można odnieść wrażenie, że na każdym kroku zdarzyło się coś wyjątkowego. Mieszkańcy wierzą, że zasługa w tym małej figurki Matki Boskiej Bardziej znajdującej się w Bazylice Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Atrakcji turystycznych jest tu jednak więcej. Bardo jest także zwane Złotymi Wrotami do Kotliny Kłodzkiej. Malowniczo położone w Górach Bardzkich nad przełomem Nysy Kłodzkiej, od wieków przyciąga pielgrzymów oraz turystów. Zastanawiasz się, dlaczego Bardo jest jedną z popularniejszych miejscowości na Dolnym Śląsku? Poznaj 10 atrakcji, które warto zwiedzić i zobaczyć w Bardzie Śląskim.
Spis treści
1. Źródło Maryi w Bardzie
Bardzka Góra zwana też Kalwarią (593 m n.p.m.), jest jednym z tych miejsc, którego nie możesz przegapić, będąc w Bardzie. Wzniesienie góruje nad miasteczkiem, a jego porośnięte zbocza skrywają szereg ciekawych miejsc.
Pierwszym jest Źródło Maryi, klimatyczna kapliczka wzniesiona w 1893 roku w miejscu, gdzie w 1672 roku wydarzył się cud. W kapliczce znajduje się źródełko, którego woda 350 lat temu podobno uzdrowiła wzrok młodego Czecha. Od tej chwili wodzie przypisuje się właściwości lecznicze, szczególnie w chorobach oczu. Woda jest smaczna, orzeźwiająca i nie zdziw się, gdy spotkasz mieszkańców z baniakami czerpiącymi z tego źródła.
2. Obryw Bardzki
Kontynuując wędrówkę zielonym szlakiem, dojdziesz do punktu widokowego z białym krzyżem. Znajduje się on na wysokości około 390 m n.p.m., na grzędzie skalnej będącej górną częścią osuwiska powstałego 24 sierpnia 1598 roku. Wtedy to, po wielu dniach ulewnych deszczy Nysa Kłodzka podmyła podnóże Bardziej Góry i znaczna część zbocza runęła w dół, grodząc koryto rzeki. Miasto zaczynało tonąć. Według legendy zakonnik o imieniu Mateusz z kilkorgiem dzieci zaczęli się modlić w kościele przed figurką Maryi i zdarzył się cud. Nysa Kłodzka utorowała sobie nową drogę, a miasto ocalało.
Obryw Bardzki ma około 90 m wysokości, do 200 m szerokości i jest największym osuwiskiem zbocza górskiego w Sudetach. Rozpościera się stąd najpiękniejszy widok na miasto, Przełom Bardzki i północną część Grzbietu Zachodniego Gór Bardzkich.
3. Kalwaria na Bardziej Górze
Nazwa góry — Kalwaria, pochodzi od stacji Drogi Krzyżowej powstałych w latach 1833-39. Mają one kształt prostokątnych słupów z umieszczonymi na nich obrazami przedstawiającymi sceny z Golgoty. Pomiędzy stacjami zbudowano siedem murowanych kapliczek, odnoszących się do siedmiu boleści Matki Bożej. Zobaczysz na nich sceny z proroctwem Symeona, ucieczką do Egiptu, znalezieniem Jezusa w świątyni, spotkaniem na drodze krzyżowej, śmiercią na krzyżu, zdjęciem ciała z krzyża oraz złożeniem do grobu. Stacje Drogi Krzyżowej oraz kapliczki znajdują się wzdłuż niebieskiego szlaku wiodącego z dołu góry, aż na jej szczyt.
4. Kaplica Górska Matki Boskiej Płaczącej
Zdobycie szczytu Bardzkiej Góry dla niektórych osób może być problematyczne, ale warto zrobić ten wysiłek, aby zobaczyć sanktuarium/Kaplicę Górską Matki Boskiej Płaczącej. Według tradycji w 1400 roku na szczycie góry słychać było kobiecy płacz oraz szlochanie. Przybyli ludzie zobaczyli Matkę Boską siedzącą na kamieniu i płaczącą nad czekającymi Śląsk nieszczęściami oraz wojną. Gdy uniosła się w powietrze w miejscu, w którym siedziała, pozostawiła na skale ślady rąk oraz stóp, które miały być dowodem prawdziwości objawienia.
Kaplicę Górską zbudowano w stylu barokowym w latach 1617-19. Przez otwór w drzwiach możesz zobaczyć jej wnętrze oraz główny ołtarz z rzeźbą Matki Bożej Płaczącej. Ślady rąk i stóp nie przetrwały, ale za kaplicą znajduje się symboliczny kamień z odciskiem stopy Matki Boskiej. Msze święte odprawiane są w każdą niedzielę od maja do września (oprócz świąt) o godzinie 11:00.
5. Kamienny most na Nysie Kłodzkiej w Bardzie
Kamienny most na Nysie Kłodzkiej jest wizytówką Barda. Przeprawa mostowa istniała w mieście od dawna, ale kamienną budowlę ukończono dopiero w 1589 roku. Most był wielokrotnie przebudowywany, ostatni raz po tym, gdy hitlerowcy wysadzili go w powietrze w 1945 roku. Zrekonstruowana budowla ma trzy przęsła i wygląd średniowiecznego, gotyckiego mostu, przypominającego mosty znane z Włoch lub Hiszpanii. W centralnym punkcie znajduje się figura św. Jana Nepomucena.
6. Zabytkowa zabudowa Barda
Okoliczne tereny były zamieszkiwane już 10 000 lat temu, ale pierwszy gród obronny założono w Bardzie dopiero w X wieku. Był to polski gród graniczny, gdyż przebiegała tędy południowa granica obszaru plemiennego Ślężan, będąca także granicą Śląska. Z uwagi na swoje strategiczne położenie Bardo często było atakowane i niszczone. Ominęły je natomiast zniszczenia w czasie II wojny światowej, nie licząc mostów.
Przekraczając kamienny most i idąc ulicą Główną, można odnieść wrażenie, że czas w Bardzie płynie wolno. Tablice informacyjne przypominają o czasach świetności miasta oraz poszczególnych budynków. Niektóre kamienice są pięknie odnowione, inne jeszcze na to czekają. Oczyma wyobraźni można się przenieść w XVIII wiek, gdy w mieście działała sieć zajazdów i gospód, a liczba pątników dochodziła do 200 000 rocznie. Warto też podejść na rynek otoczony kilkoma piętrowymi budynkami.
7. Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny — Sanktuarium Maryjne w Bardzie
Główną atrakcją Barda jest kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, od 2008 roku noszący tytuł bazyliki mniejszej. Monumentalną, barokową budowlę widać z daleka. Mierzy ona 25 m wysokości, 54,5 m długości, 26 m szerokości oraz może pomieścić ok. 5000 ludzi. Świątynia została wzniesiona w latach 1686-1704 przez cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego w miejscu, w którym wcześniej stały dwa mniejsze kościoły „czeski” oraz „niemiecki”. Surowe, zewnętrzne mury kryją jedną z najpiękniejszych barokowych świątyń na Dolnym Śląsku.
Późnobarokowe ołtarze z obrazami autorstwa największego malarza śląskiego baroku Michała Willmanna zwanego „śląskim Rembrandtem”, przepięknie rzeźbiona barokowa ambona oraz drugie co do wielkości organy na Dolnym Śląsku to niektóre z atrakcji, na które warto zwrócić uwagę.
Najważniejsza jest jednak cudowna figurka Matki Boskiej Bardzkiej. Według ostatnich badań jest to najstarsza drewniana rzeźba sakralna w Polsce, gdyż drewno lipowe, z którego została wykonana, datuje się na rok ok. 1011. Rzeźba mierzy 43,3 cm i została wykonana z dwóch kawałków drewna. Z większego wykonano postać Maryi siedzącej na tronie, a z drugiego figurkę Dzieciątka Jezus. Figurka mieści się w ołtarzu głównym, po którego bokach umieszczono kule oraz laski uleczonych osób.
Według legendy figurkę wykonał młodzieniec, któremu objawiła się Matka Boska, i na jej prośbę umieścił jej podobiznę w kapliczce. Z samą rzeźbą wiąże się także kolejny cud. W lutym 1525 roku w Bardzie wybuchł pożar. Gdy dotarł do świątyni, dwaj braciszkowie, nie zważając na dym oraz płomienie, weszli do świątyni i jednemu z nich udało się dojść do ołtarza oraz zabrać rzeźbę. Niestety ogień dokonał zbyt dużych zniszczeń i sufit kościoła przygniótł nieszczęśnika. Gdy w końcu udało się ugasić pożar, odnaleziono ciało braciszka, a w jego ręku była nienaruszona przez ogień figurka.
8. Ruchoma szopka panoramiczna w Bardzie
W 1970 roku obchodzono 700-lecie pielgrzymowania do Barda, z tej to okazji opiekujący się bazyliką redemptoryści postanowili zbudować ruchomą szopkę. Znajduje się ona pod bazyliką w dawnej krypcie grzebalnej, w której do 1803 roku chowano zakonników. W 1930 roku dokonano ekshumacji zwłok pod przyszłą kotłownię, ale ostatecznie nie umieszczono instalacji i krypta służyła jako magazyn.
W przeszłości w Bardzie istniała szopka. Znajdowała się ona przy drodze do Górskiej Kaplicy, ale uległa zniszczeniu. Obecna szopka nawiązuje do dawnych tradycji, ma także sporo współczesnych elementów. Wśród postaci można dostrzec Jana Pawła II, w powietrzu unosi się samolot, a po torach mknie pociąg. Bardzka szopka była również inspiracją dla Olgi Tokarczuk, aby napisać opowiadanie „Bardo. Szopka”.
Informacje praktyczne
Bilet wstępu: 5 zł normalny, 3 zł ulgowy. Godziny otwarcia. Kwiecień-październik: w dni powszechne 9:00-17:00, w niedziele i święta 10:30-14:30. Listopad-marzec: w dni powszechne 9:00-16:00, w niedziele i święta 10:30-14:30. W Wigilię 9:00-13:00, w Boże Narodzenie i Św. Szczepana 10:30-15:30.
9. Wzgórze Różańcowe
Tuż nad rynkiem swój początek ma Miejska Trasa Turystyczna „Wzgórze Różańcowe”, za której powstanie również odpowiadają redemptoryści. Na początku XX wieku wykupili oni znaczną część południowego stoku Góry Różańcowej (380 m n.p.m.) i zapoczątkowali budowę kaplic służących celebrowaniu modlitwy różańcowej. Z 17 zaplanowanych kaplic powstało 14, a każda z nich w innym stylu architektonicznym. Mauretańska twierdza, średniowieczny kamienny zamek, romańska świątynia to tylko niektóre wyjątkowe kaplice, które możesz zobaczyć na niespełna dwukilometrowej trasie. Wędrówkę polecam także dzieciom oraz osobom starszym, gdyż trasa jest łatwa, a aleja wysadzona lipami oraz klonami. Większość kaplic różańcowych jest zamknięta, ale można wypożyczyć klucz w sklepiku z pamiątkami, w budynku klasztoru, Muzeum Sztuki Sakralnej.
10. Przełom Bardzki i Ski-Raft, czyli spływ kajakiem lub pontonem do Barda
Przełom Bardzki to jeden z najpiękniejszych i największych przełomów na Nysie Kłodzkiej. Jego niewielką część można dostrzec z Obrywu Bardzkiego, ale najpiękniej prezentuje się z poziomu kajaku lub pontonu. Aby to zobaczyć, wystarczy udać się do przystani wodnej Ski-Raft na ul. Skalnej lub pojechać do Pałacu Ławica, w którego pobliżu rozpoczyna się spływ. Trasa ma długość 15 km i prowadzi pięcioma meandrami wśród porastającej brzeg bujnej roślinności, bogactwa ptactwa wodnego oraz wszechobecnej ciszy.
Ponad dwugodzinny spływ kajakiem lub nawet trzygodzinny pontonem to relaks w czystej postaci i bliski kontakt z naturą. Jego zakończeniem może być smaczny posiłek w działającej na przystani smażalni pstrąga.
Informacje praktyczne
Przystań wodna Ski-Raft znajduje się obok darmowego parkingu na ul. Skalnej, pomiędzy kamiennym mostem a Górą Bardzką. Obok przystani prowadzą również szlaki: zielony i niebieski. Więcej informacji znajdziesz na https://www.ski-raft.pl.
Czy warto przyjechać i zwiedzić Bardo?
Bardo to jedna z najstarszych miejscowości na Dolnym Śląsku oraz kolejne sanktuarium maryjne w województwie, które zwiedziłem. Podobnie jak w Wambierzycach czy Krzeszowie najpopularniejszym miejscem w Bardzie jest bazylika z figurką Matki Boskiej, ale nie jest to jedyne ciekawe miejsce. Warto spędzić w miasteczku cały dzień. Poczuć dawny, małomiasteczkowy klimat, wspiąć się na Bardzką Górkę, zobaczyć kaplice różańcowe oraz przepłynąć w kajaku lub pontonem Przełom Bardzki. Atrakcji jest sporo i spędziłem w Bardzie bardzo udany dzień. Pod wieczór pojechałem jeszcze do Wałbrzycha, aby zdobyć Borową — najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich. Jak to najlepiej zrobić? O tym przeczytasz na Borowa — wieża widokowa oraz ruiny zamku.
Bardo — atrakcje, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć, zwiedzić — informacje praktyczne
Bardo — mapa atrakcji i ciekawych miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić
Jak dojechać do Barda?
Bardo znajduje się przy drodze krajowej numer 8 Wrocław-Kudowa Zdrój i łatwo można do niego dojechać. Od Wrocławia dzieli je 70 km, natomiast do wcześniejszych Ząbkowic Śląskich 12 km, tyle samo co do następnego Kłodzka.
Nie trzeba posiadać samochodu, aby dojechać do Barda. Do miasta dojeżdża szereg autobusów, busów, prowadzą przez nie także dwie linie kolejowe Wrocław–Międzylesie, Wrocław–Kudowa – stacja Bardo Śląskie. Dogodne połączenia znajdziesz na https://www.e-podroznik.pl.
Bardo noclegi — Pałac Ławica
Podczas mojego pobytu nocowałem w oddalonym o 10 km od Barda Pałacu Ławica — XIX-wiecznym pałacyku secesyjnym w stylu szwajcarskim. Usytuowany jest nad brzegiem Nysy Kłodzkiej w pięknej i bardzo spokojnej okolicy. Smaczne śniadanie, miła obsługa i sielankowe krajobrazy to jedne z atutów tego miejsca.
Oprócz rodzin z dziećmi miejsce spodoba się osobom aktywnym. Na miejscu można wypożyczyć rower, skorzystać z boiska do paintballa, udać się na spływ pontonowy lub kajakowy i spróbować rozwiązać tajemnice Folwarku Szyfrów. Gdyby tych atrakcji było mało, to od Kłodzka dzielą go tylko 4 km. Rezerwację noclegu można zrobić na https://palaclawica.pl.
Jeśli podobał Ci się mój tekst o Bardzie, to dołącz do podróży na Facebooku, Instagramie i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych tekstów z Dolnego Śląska oraz na https://podrozebezosci.pl.
Jeśli używasz Pinteresta, to mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Barda.
