Kościół Pokoju w Świdnicy to jedna z najbardziej niezwykłych świątyń, w jakich byłem. Dowód w geniusz ludzki, oraz to, że mając wiarę i umiejętności nawet z materiałów nietrwałych, takich jak słoma, glina, piasek oraz drewno można zrobić coś wyjątkowego. Kościół Pokoju pw. Trójcy Świętej w Świdnicy to ciekawa historia powstania oraz niezapomniane wrażenia podczas zwiedzania. Jego wyjątkowość potwierdza umieszczenie go na liście światowego dziedzictwa UNESCO w 2001 roku. Jest to jeden z trzech obiektów na Dolnym Śląsku, który otrzymał ten zaszczyt. Ewangelicko-augsburski kościół jest także największą drewnianą barokową świątynią nie tylko w Europie, ale i na świecie. Czym jeszcze wyróżnia się Kościół Pokoju w Świdnicy i dlaczego warto go zwiedzić? O tym przeczytasz poniżej.
Spis treści
Kościół Pokoju w Świdnicy – historia
By poznać historię powstania Kościoła Pokoju w Świdnicy, trzeba się cofnąć do XVII wieku. Jest 24 października 1648 roku i w Münster oraz w Osnabrück podpisywany jest pokój westfalski kończący wojnę trzydziestoletnią. Przewidywał on m.in., że cesarz Ferdynand III Habsburg wyrazi zgodę, by na terenie trzech śląskich księstw dziedzicznych powstały po jednym kościele ewangelickim.
Jego niechęć do protestantów wynikała z zasady, jaką kierowali się Habsburgowie na rządzonych terytoriach, „czyjaż władza, tegoż religia”. Habsburgowie byli katolikami i w czasie kontrreformacji większość kościołów protestanckich na rządzących przez nich terenach, została oddana katolikom.
Powstanie Kościołów Pokoju w Świdnicy, Jaworze oraz Głogowie cesarz obwarował szeregiem warunków. Miały być one wybudowane w stylu szachulcowym tylko z materiałów nietrwałych, typu drewno, glina, słoma oraz piasek. Musiały się znaleźć poza murami miast, lecz nie dalej niż na odległość wystrzału z armaty. Budowle nie mogłby przypominać kościołów i nie mogłby mieć wież, ani dzwonnic. Zabronił również powstania szkół protestanckich w pobliżu. Budowa ich nie mogła trwać dłużej niż rok, a powstanie można było sfinansować tylko ze składek. Wszystko to miało spowodować, że kościoły szybko się rozpadną, a luteranie przejdą na katolicyzm. Kolejną trudność robił z wyznaczeniem placu pod budowę kościoła w Świdnicy. Bardzo odwlekał decyzję w czasie, aż w końcu po szerokiej akcji dyplomatycznej zgodził się na to w 1652 roku.
Wyznaczono plac o wielkości 200 kroków na 200, przystąpiono także do poszukiwania środków na budowę. Kwestowano m.in. we Wrocławiu, Gdańsku, Berlinie, Hamburgu, ale również w Danii oraz w Szwecji. W końcu 23 sierpnia 1656 roku położono kamień węgielny. Zaangażowanie w powstanie kościoła można było zaobserwować u wszystkich grup społecznych, od chłopów, przez mieszczaństwo do szlachty. Każdy dał od siebie, ile mógł, chociażby deskę. Największy wkład w dostarczenie materiałów budowlanych miał hrabia Hans Heinrich von Hochberg właściciel Zamku Książ. Dostarczył on 2/3 drewna budowlanego, które wykorzystano do wzniesienia filarów nośnych kościoła. Dzięki dużej ofiarności poświęcenie kościoła nastąpiło już po 10 miesiącach, dnia 24 czerwca 1657 roku.
Kościół Pokoju w Świdnicy – zwiedzanie
Świątynia ma 44 metry długości oraz 30,5 metrów szerokości, a rozplanowano ją na kształcie krzyża greckiego. Jej powierzchnia to 1090 m² i mieści się w niej 7500 osób.
Po wejściu do kościoła człowiek nie wie, na czym skupić wzrok. Bogate barokowe zdobnictwo nie do końca pasujące do protestantów, zaskakuje i oszałamia. Oczy wpierw biegają pomiędzy trzema największymi obiektami: ołtarzem, amboną oraz organami. Początkowo trudno uwierzyć, że rzeźby stojące na powstałym w 1753 roku ołtarzu wykonano z drewna, a nie z kamienia. Gdy człowiek dojdzie do siebie, może się skupić na głosie lektora wydobywającym się z głośników. Opowiada on historię powstania i stara się oprowadzić po kościele. Wspomina o zachwycającej ambonie z 1729 roku, której autorem był Gotfried August Hoffmann. Mówi także o jednych z największych organach w okolicy powstałych w latach 1666–1669. Były one kilkukrotnie przerabiane, a ostatni raz w 1909 roku przez firmę Schlag&Söhne ze Świdnicy. Oprócz nabożeństw można ich posłuchać w trakcie koncertów oraz Bach Festival Świdnica.
Wnętrze kościoła jest przestronne, ciut tajemnicze i przesiąknięte zapachem znanym ze starych drewnianych budowli. Oprócz ławek są w nim 32 loże. Najpiękniejsza, ale także pierwsza powstała w 1697 roku i była lożą darczyńcy kościoła, czyli hrabiego Hansa Heinricha I von Hochberg z Zamku Książ. Kolejne powstawały dla rodzin szlacheckich oraz cechów rzemieślniczych. Każda z nich miała osobne, bezpośrednie wejście, stąd duża ilość drzwi na zewnątrz kościoła.
Stropy świątyni zdobią malowidła z lat 1694–1696, których autorami byli świdniccy malarze – Chrystian Sussenbach oraz Chrystian Kolitschk. Można na nich zobaczyć Trójcę Świętą oraz sceny z Objawienia św. Jana.
Plac Pokoju w Świdnicy
Luterańska enklawa, tak czasem bywa nazywany plac Pokoju ze znajdującym się na nim zespołem budynków, w tym kościołem. Cały plac jest otoczony murem, a główna brama prowadzi tuż obok dawnego domku stróża zamienionego w klimatyczną restaurację 7 niebo. Jest to najmniejszy budynek na placu, w którym obok dań, deserów i napojów możesz spróbować lokalnych pierników, konfitur, wędlin oraz serów.
Naprzeciw domu stróża znajduje się dom dzwonnika, w którym otwarto Centrum Promocji i Partnerstwa UNESCO. W jego wnętrzu umieszczono stałą ekspozycję „Wiara jak serce ze spiżu. Skarby Kościoła Pokoju w Świdnicy”. Wystawa składa się z bezcennych artefaktów, w tym obrazów, naczyń liturgicznych, biblii i rękopisów.
W niedalekiej odległości od domu dzwonnika w 1708 roku wzniesiono dzwonnicę. Wiszą w niej trzy nowe dzwony, a jedyny z trzech zachowanych XVIII-wiecznych znajduje się w kościele. Wnętrze dzwonnicy pełni funkcje galerii oraz pracowni świdnickiego malarza Jacka Sikory.
Barokowy Zakątek to dawne liceum ewangelickie z 1708 roku zamienione na wyjątkowy pensjonat. Naukę w tym liceum ukończył architekt Carl Langhans, wśród którego dzieł są m.in. kościół ewangelicki w Wałbrzychu, Bażantarnia w Pszczynie-Porębie oraz Brama Brandenburska w Berlinie.
Wokół Kościoła Pokoju od samego początku istniał cmentarz, na którym ostatni pochówek miał miejsce w 1957 roku. Zobaczysz na nim dobrze zachowane kamienne nagrobki będące działami sztuki, w tym wiele wyeksponowanych tuż obok muru.
Ostatnią z budowli jest dawny budynek plebanii mieszczący Dolnośląski Instytut Ewangelicki. Zgromadzono w nim zbiór osiem tysięcy woluminów i jest jednym z największych archiwów luterańskich w Polsce.
Czy warto zobaczyć Kościół Pokoju w Świdnicy?
Już wchodząc na plac Pokoju, można poczuć, jakby się cofnęło w czasie. Budynki i otoczenie robią niesamowite wrażenie, ale to wnętrze kościoła najbardziej zaskakuje. Warto wydać kilkanaście złoty, by wejść do środka, posłuchać o historii kościoła i móc podziwiać ten niesamowity zabytek. Nie dziwię się, że kilka lat „National Geographic” uznało go za jeden z siedmiu nowych cudów Polski. Kościół Pokoju w Świdnicy powinien spodobać się nie tylko osobom lubiącym obiekty sakralne, dlatego gdy będziesz w okolicy, koniecznie go zobacz. Zapraszam również do lektury artykułu o innych atrakcjach Świdnicy.
Zwiedzanie Kościoła Pokoju w Świdnicy – informacje praktyczne
Godziny zwiedzania Kościoła Pokoju w Świdnicy
- Kwiecień-październik: poniedziałek-sobota 9:00-18:00, niedziela i święta 12:00-18:00.
- Listopad: poniedziałek-sobota 9:00-16:30, niedziela i święta 12:00-16:30.
- Grudzień-marzec: poniedziałek-sobota 10:00-15:00, niedziela i święta 12:00-15:00.
Nabożeństwa odbywają się w niedziele o godzinie 10:00. Kościoła nie można zwiedzać w Wielki Piątek, Wszystkich Świętych i Wigilię.
Kościół Pokoju w Świdnicy – ceny biletów
By zwiedzić świątynię, należy nabyć cegiełkę na Fundusz Renowacji Kościoła Pokoju. Osoby dorosłe płacą – 15 zł, studenci, emeryci oraz zorganizowane grupy osób dorosłych – 12 zł, dzieci oraz młodzież – 8 zł, rodzinny (2 dorosłych + dzieci do 18 roku życia) – 35 zł.
Dodatkowe informacje
- Plac oraz kościół są dostosowane dla osób na wózkach.
- Zwiedzanie kościoła z wysłuchaniem nagrania trwa około 40 minut.
- Zwiedzanie placu trwa ok. 1-2 godzin.
- W Domu Dzwonnika można bezpłatnie obejrzeć wystawę „Wiara jak serce ze spiżu. Skarby Kościoła Pokoju w Świdnicy.
Nocleg w Barokowym Zakątku
Barokowy Zakątek to jedno z ciekawszych miejsc noclegowych w Świdnicy. Zabytkowy budynek w otoczeniu starych drzew, z dobrą lokalizacją dla chcących zwiedzić miasto. Jeśli szukasz czegoś takiego, to nocleg zarezerwujesz TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój artykuł o Kościele Pokoju w Świdnicy, to dołącz do podróży na Facebooku, Instagramie i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych artykułów na https://podrozebezosci.pl.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Kościoła Pokoju w Świdnicy.
