Szlak Kopernikowski na Warmii i Mazurach to turystyczny szlak drogowy o długości blisko 300 km. Trasa wiedzie przez miejscowości, w których słynny astronom żył, a także te związane z jego działalnością. Każdy wie, że Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu. Mało kto jest natomiast świadomy, że większość swojego życia spędził na Warmii. Tu dokonał największych odkryć oraz zmarł i jest pochowany. Przemierzając Szlak Kopernikowski, lepiej poznasz Mikołaja Kopernika i spojrzysz na niego jak na człowieka renesansu o wielu talentach. Przy okazji zobaczysz ciekawe atrakcje w odwiedzanych warmińsko-mazurskich miejscowościach. Nie masz samochodu? Nie przejmuj się! Oprócz szlaku drogowego wytyczono Szlak Kopernikowski pieszy. Zaczyna się w Olsztynie, a na trasie są m.in. Lidzbark Warmiński i Frombork. Ten szlak bez problemu pokonasz też rowerem.
Spis treści
Mikołaj Kopernik
Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu dnia 19 lutego 1473 roku. Jego ojcem był krakowski kupiec miedzi, natomiast matka pochodziła z rodziny Watzenrodów. Po śmierci ojca w wieku lat 10 protektorem Mikołaja został brat matki i jednocześnie przyszły biskup warmiński Łukasz Watzenrode. To dzięki niemu zaczął studiować na Akademii Krakowskiej, a następnie prawo w Bolonii, medycynę w Padwie i prawo w Ferrarze. Co ciekawe, podczas pobytu we Włoszech miał okazję spotkać się z Leonardo da Vinci. W 1503 roku Mikołaj Kopernik na stałe wrócił do Polski i na Warmię.
Szlak Kopernikowski po Warmii i Mazurach
Drogowy Szlak Kopernikowski został wyznaczony przez województwo warmińsko-mazurskie w latach 2009-2011. Swój początek ma w Truszczynach, natomiast koniec w Elblągu. Szlak znakowany jest symbolem astrolabium i ma blisko 300 km. W sumie prowadzi przez 15 miejscowości, w których Mikołaj Kopernik żył lub przebywał. Bez trudu można go jednak poszerzyć o kolejne miejsca. Podczas mojej podróży po Warmii odwiedziłem 5 miejscowości, na których kartach historii zapisał się Mikołaj Kopernik.
Lidzbark Warmiński
Najważniejszym miastem Warmii od 1350 roku do XVIII wieku był Lidzbark Warmiński. To właśnie z niego przez długi okres Warmią władali biskupi warmińscy. Biskupem Warmii był także wuj Mikołaja Kopernika, czyli Łukasz Watzenrode. Był on opiekunem Mikołaja dbającym o jego wykształcenie oraz planującym dla niego karierę duchowno-polityczną.
Mikołaj Kopernik przebywał w Lidzbarku Warmińskim na przełomie 1495-1496 roku oraz w latach 1503-1510. W pierwszym okresie przyjechał w związku z próbą objęcia funkcji kanonika warmińskiego. Po powrocie z Włoch w 1503 roku został natomiast sekretarzem oraz lekarzem Łukasza Watzenrode. Podczas pobytu w Lidzbarku Mikołaj Kopernik nie tylko zajmował się sprawami dworskimi, ale także pracą naukową. To właśnie tu zaczął pracować nad teorią heliocentryczną.
Mikołaj Kopernik mieszkał w Zamku Biskupów Warmińskich, który jest główną atrakcją Lidzbarka Warmińskiego. Zamek powstał w latach 1350-1401 i jest jednym z najcenniejszych gotyckich zabytków w Polsce. Wnętrze budowli kryje ciekawe Muzeum Warmińskie. Podczas zwiedzania masz możliwość zobaczenia zamku od piwnic, poprzez najpiękniejsze wnętrza na pierwszym piętrze, aż po wieżę. Jeśli będziesz miał okazję, to polecam zwiedzanie z przewodnikiem. Przybliża on historię miejsca oraz opowiada o biskupach i innych osobach związanych z zamkiem. Najsłynniejszym biskupem warmińskim bez wątpienia był Ignacy Krasicki.
Oprócz zamku w Lidzbarku Warmińskim polecam zobaczyć m.in.: kolegiatę św. Piotra i Pawła, przedbramie Bramy Wysokiej, dawny kościół ewangelicki, mury obronne, ratusz oraz oranżerię Krasickiego. Nie zapomnij także pospacerować bulwarami nad Łyną. Ustawiono w nich rzeźbą Mikołaja Kopernika, jest także ławeczka z Ignacym Krasickim.
Olsztyn
W 1511 roku Mikołaj Kopernik został wizytatorem kapituły warmińskiej, co wiązało się z przyjazdami do Olsztyna. Zamieszkał w tym mieście natomiast w roku 1516 po tym, gdy został zarządcą dóbr kapituły. Związany był z Olsztynem w okresie 1516-19 oraz 1520-21. Dzięki jego umiejętnościom w 1520 roku udało się zorganizować obronę miasta przed wojskami krzyżackimi.
Miejscem zamieszkania Kopernika był olsztyński Zamek Kapituły Warmińskiej. W jego wnętrzu mieści się obecnie Muzeum Warmii i Mazur mające w zbiorach wiele ciekawych przedmiotów związanych z Mikołajem Kopernikiem. Wyjątkowa jest również wykonana przez niego i zachowana na jednej ze ścian oryginalna tablica astronomiczna. U wejścia do zamku postawiono rzeźbę z Mikołajem Kopernikiem w formie ławeczki, by każdy mógł obok niego usiąść i zrobić zdjęcie.
Z zabytków Olsztyna czasy Kopernika pamiętają: Stary Ratusz, bazylika św. Jakuba Apostoła, kościół św. Wawrzyńca, Wysoka Brama oraz pozostałości murów miejskich. Związki Kopernika z miastem upamiętnia planetarium oraz obserwatorium astronomiczne. Atrakcjami miasta są również jeziora, w tym najpopularniejsze jezioro Ukiel. Stanowi ono centrum sportów wodnych, a także wypoczynku i plażowania.
Gietrzwałd
W ramach obowiązków administratora Kopernik odbył 71 podróży, podczas których zakładał i zasiedlał wyludnione wsie. Podczas jednej z nich, 6 kwietnia 1519 roku przybył do Gietrzwałdu, by nadać ziemię chłopom. Gietrzwałd położony jest kilkanaście kilometrów od Olsztyna i oficjalnie nie ma go na Szlaku Kopernikowskim. Gdy jednak przyjedziesz, zobaczysz, że pamięć o wizycie Kopernika jest w nim podtrzymywana.
Gietrzwałd to wyjątkowe miejsce nie tylko na mapie Warmii, ale i Polski. To właśnie w nim w 1877 roku Matka Boska objawiła się dwóm dziewczynkom. Objawienia te jako jedyne w Polsce są uznane przez Watykan. Gietrzwałd to spokojna wieś o malowniczym położeniu. Głównym powodem przyjazdu jest Sanktuarium Maryjne z kalwarią, cudownym źródełkiem i aleją różańcowa. Co dokładnie warto zobaczyć w Gietrzwałdzie? O tym przeczytasz TUTAJ.
Barczewo
Barczewo to także miejscowość poza Szlakiem Kopernikowskim, chociaż Kopernik w niej był. Miało to miejsce m.in. w sierpniu 1538 roku. Występował wtedy jako przedstawiciel kapituły towarzyszący biskupowi warmińskiemu Janowi Dantyszkowi, gdy ten objeżdżał diecezję i odbierał hołd.
Barczewo oddalone jest od Olsztyna o ok. 18 km. Zostało założone w 1323 roku, natomiast w roku 1364 otrzymało prawa miejskie. Wśród miejsc wartych zobaczenia polecam: dwa kościoły wzniesione w XIV wieku, synagogę, Skarbiec Kultury Europejskiej, czyli dawny kościół ewangelicko-augsburski zamieniony w małą salę koncertową oraz galerię sztuki. Doskonałym punktem widokowym na miasto oraz okolicę jest wieża ratusza. Nie przegap także Salonu Muzycznego im. Feliksa Nowowiejskiego — czyli urodzonego w Barczewie kompozytora muzyki do „Roty”.
Frombork
Frombork jest miastem, w którym Mikołaj Kopernik mieszkał najdłużej. Pierwszy raz przybył do niego w 1501 roku, natomiast zamieszkał w roku 1510 z przerwami na podróże oraz pobyt w Olsztynie. Podczas pobytu we Fromborku Kopernik pełnił różne funkcje. Był m.in. posłem, administratorem, wizytatorem, kanclerzem i lekarzem. Co ciekawe, wciąż zachowały się recepty, które wypisywał. Kopernik znajdywał także czas na badania astronomiczne i we Fromborku powstało jego najsłynniejsze dzieło, czyli „O obrotach sfer niebieskich”.
Chociaż to Lidzbark Warmiński był największym miastem Warmii, to jednak Frombork był oficjalną stolicą. Wynikało to z tego, że miasto było główną siedzibą biskupstwa warmińskiego oraz znajdowała się w nim katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła. Zbudowano ją na ufortyfikowanym wzgórzu w latach 1329–1388 i jest największym kościołem Warmii. Wnętrze ma bogaty wystrój barokowy, a dodatkowo został mieści się w nim grób Mikołaja Kopernika, który zmarł 24 maja 1543 roku. Przez wiele lat starano się dowiedzieć, gdzie dokładnie jest pochowany, a udało się to odkryć dopiero w 2010 roku.
Wzgórze Katedralne we Fromborku uważa się za najlepiej zachowaną średniowieczną warownię katedralną. Wewnątrz warowni oprócz katedry znajduje się kilka budynków wartych uwagi. Chociaż Kopernik mieszkał w kanonii poza murami, to w ich obrębie kupił wieżę, w której mógł mieszkać w razie zagrożenia. Nosi ona nazwę Wieży Kopernika. Dużo wyższą wieżą od niej jest XVII-wieczna Wieża Radziejowskiego z rewelacyjną panoramą ze szczytu. Polecam także odwiedzić dawny pałac biskupi zamieniony w Muzeum Mikołaja Kopernika. W interesujący sposób ukazuje ono jego postać, zdolności i czasy, w których mieszkał.
Z ciekawych miejsca poza murami warto zobaczyć szpital św. Ducha i Wieżę Wodną. Po zwiedzaniu można iść do portu lub na plażę.
Dlaczego warto wyruszyć na Szlak Kopernikowski po Warmii i Mazurach?
Dzięki temu, że ruszyłem śladami Kopernika moja wiedza na jego temat i czasów, w których żył, bardzo się powiększyła. Przypuszczam, że właśnie w tym był zamysł, by wyznaczyć Szlak Kopernikowski. Drugim powodem było lepsze poznanie warmińskich i mazurskich miejscowości, ich historii, zabytków oraz atrakcji. To również się udało.
Oficjalnie na drogowym Szlaku Kopernikowskim po Warmii i Mazurach jest 15 miejscowości. Odwiedziłem trzy najważniejsze i dwie dodatkowe, w których Kopernik był. W 2023 roku będzie natomiast 550. rocznica urodzin i 480. rocznica śmierci Mikołaja Kopernika. Czyż to nie dobry powód, by lepiej poznać słynnego astronoma i ruszyć na Szlak Kopernikowski? Jest to też jeden z pomysłów na ciekawe spędzenie czasu na Warmii. O innych przeczytasz na Warmia aktywnie czyli, co warto zrobić na Warmii? Polecam także lekturę artykułu o Szlaku Zamków Gotyckich w Polsce TUTAJ, oraz o Mikołaju Kopernika na zamkach gotyckich TUTAJ.
Noclegi na Warmii
Hotel Krasicki w Lidzbarku Warmińskim to 4 gwiazdkowy, elegancki hotel usytuowany w podzamczu Zamku Biskupów Warmińskich. Jest to jeden z najpiękniejszych hoteli w Polsce, z pokojami w różnych stylach, bardzo dobrą kuchnią i strefą SPA. Poniżej kilka zdjęć hotelu. Rezerwację pokoju dokonasz TUTAJ.
Polsko-Niemieckie Centrum Młodzieży Europejskiej usytuowane już tuż obok Zamku Biskupów Warmińskich w Olsztynie. Ma ono standard hotelu 2-gwiazdkowego i doskonałą lokalizację. Dodatkowo jest w centrum, a jednocześnie jest bardzo cicho. Pokoje są czyste i zaletą jest bezpłatny parking dla gości tuż obok hotelu. O możliwej rezerwacji pokoju można się dowiedzieć pod numerem telefonu 89 534 07 80.
Pokój z widokiem na Wzgórze Katedralne i katedrę we Fromborku, coś takiego oferuje Pod Wzgórzem Bed & Breakfast. Pokoje duże, dobre śniadania i miła obsługa , to dodatkowe zalety tego miejsca. Rezerwację noclegu dokonasz TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój artykuł, to dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych artykułów https://podrozebezosci.pl.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina ze Szlaku Kopernikowskiego.
Artykuł powstał przy współpracy z Warmińsko-Mazurską Regionalną Organizacją Turystyczną w ramach kampanii promocyjnej „Warmia I Mazury oczami blogerów – III edycja – Warmia”