Góra Athos, czyli Mount Athos, to obok zjawiskowych plaż oraz Salonik najbardziej znana atrakcja Półwyspu Chalcydyckiego. Jest to miejsce zarówno piękne, co i tajemnicze, skrywające szereg sekretów oraz ciekawostek. Góra Athos zwana jest Świętą Górą i znajduje się na najbardziej na wschód wysuniętym obszarze Chalkidiki, półwyspie Athos. Bardzo często jest on określany „Republiką mnichów”, gdyż ma status okręgu autonomicznego i rządzą nim mnisi. Już od 1054 roku jest to prawosławne centrum duchowe, ale zwiedzanie klasztorów jest utrudnione, lub w wielu przypadkach niemożliwe. Jak wygląda zwiedzanie Góry Athos? Kto może ją zwiedzić i w jaki sposób? Jakie atrakcje warto zobaczyć w okolicy Góry Athos? Tego się dowiesz z poniższego artykuły.
Spis treści
1. Wioska Arnea (Arnaia)
Jadąc z Salonik w stronę Góry Athos, koniecznie zatrzymaj się w miejscowości Arnea (Arnaia) wzniesionej na zboczach góry Holomontas na wysokości 600 m n.p.m. To jedna z dwunastu historycznych wiosek zlokalizowanych w środkowej części Półwyspu Chalcydyckiego. Wyróżniają je dobrze zachowane domy z XIX wieku z charakterystyczną architekturą macedońską. Wąskie, kręte i brukowane uliczki prowadzą wśród kamiennych domostw, z balkonami i dachami wyłożonymi kafelkami. Mało wśród nich zieleni, za to o ostrych zimach przypominają sznury przymocowane do ścian. W przeszłości ułatwiały one chodzenie po skutych lodem i stromo wznoszących się chodnikach.
Uliczki prowadzą do głównego placu, gdzie można zjeść coś lokalnego oraz napić się greckiej kawy. Zobaczysz na nim także wiekowy platan i jeśli chcesz poślubi kobietę urodzoną w Arnea, to według wierzeń napij się wody, która spod niego wypływa.
Oprócz domostw w Arnei można wstąpić do Muzeum Historii i Folkloru oraz Muzeum Tkactwa (wstęp na jednym bilecie – 2 €). Na ich ekspozycję składają się narzędzia rolnicze, przedmioty codziennego użytku, maszyny tkackie oraz utkane na nich dywany. Ciekawy jest budynek dawnej szkoły z 1871 roku z wysoką charakterystyczną wieżą będącą symbolem Arnei. Obecnie mieści się w nim ratusz. Tuż obok niego jest kościół św. Stefana, który wielokrotnie płonął, ostatni raz w 2005 roku. Można powiedzieć, że dzięki temu podczas prac restauratorskich odkryto pod nim ruiny trzech starszych świątyń. Najstarsza pochodziła z IV lub V wieku i była wczesnochrześcijańska. X-XI wiek to świątynia bizantyjska, a w 1812 roku powstała świątynia pobizantyjska. Pozostałości dawnych kościołów, grobów oraz malowideł można zobaczyć pod częściowo przeszkloną podłogą.
Arneia słynie także z produkcji miodu z góry Holomontas, lokalnego tsipouro z miodem, serów oraz ręcznie tkanych dywanów. Mogą one stanowić wyjątkową pamiątkę podobno z najładniejszej wioski na Chalkidiki.
2. Starożytne miasto Stagira (Stageira)
Na niewielkim, malowniczo położonym półwyspie, w pobliżu wioski Olimpiada (Olympiada) znajdują się ruiny starożytnego miasta Stagira (Stageira). Założone zostało w 655 roku p.n.e. przez kolonistów z wyspy Andros, a słynie ono z tego, że urodził się w nim Arystoteles. Dla niektórych osób to największy filozof starożytności, który był także nauczycielem Aleksandra Wielkiego. Arystoteles umarł w mieście Chalkis na wyspie Eubea, ale według tradycji i badań archeologicznych jego grób znajduje się w Stagirze. Po śmierci Arystotelesa mieszkańcy miasta przenieśli i pochowali jego relikwie w miejscu zwanym „Arystotelionem”.
Na terenie Stagiry zobaczysz dobrze zachowane pozostałości starożytnych murów oraz fortyfikacji. Centralne miejsce zajmuje Agora, która podobnie jak w Atenach stanowiła główny plac, na którym przeprowadzano debaty polityczne oraz handlowano. Tuż obok znajdują się pozostałości kompleksu sklepów, magazynów oraz fragmenty domów. Na północnym wzgórzu odkryto natomiast pozostałości świątyni z VI w. p.n.e. Obok starożytnych budowli jest tu sporo zieleni, wysokich drzew oraz żółwi, które stanowią dodatkową atrakcję Stagiry.
Wstęp wolny. Godziny otwarcia: środa-poniedziałek w godzinach 8:30-15:30, we wtorki zamknięte.
3. Uranupoli (Ouranoupoli)
Nie ma lepszego miejsca, by wyruszyć na Górę Athos niż miejscowość Uranupoli (gr. Ουρανούπολη, Ouranoupoli). Znajduje się ona niedaleko granicy z Autonomiczną Republiką Góry Athos i to stąd odpływają promy w stronę góry. Uranupoli powstało w IV wieku p.n.e., a założyli je imigranci z obecnej Turcji. Obecnie to niewielka miejscowość turystyczna z kilkoma sklepami, restauracjami i z plażą o drobnym piasku.
Najbardziej znaną atrakcją Uranupoli jest wyjątkowa bizantyjska wieża Prosforion z XIV wieku wzniesiona nad brzegiem morza tuż obok przystani portowej. Wieża była kilkakrotnie rozbudowywana, przez co z każdej strony wygląda inaczej. Dla chętnych istnieje możliwość wejścia do środka, co wiążę się z dodatkową opłatą.
4. Klasztor Zygou
40 metrów od granicy z Autonomiczną Republiką Góry Athos i ok. 2 km od Uranopoli znajdziesz ruiny klasztoru Zygou. Pierwsza wzmianka o klasztorze pochodzi z 942 roku, natomiast w XI wieku był on jednym z ważniejszych na Górze Athos. Pod koniec XII wieku został on opuszczony i do dziś nie wiadomo dlaczego.
Wstęp na teren ruin jest płatny. Podczas wykopalisk odsłonięto szereg budynków, z których najciekawszy jest katholikon (kościół główny) z zachowanymi mozaikami i fragmentami malowideł. Z oddali można także podziwiać zamek oraz wieże. Pozostałości klasztoru Zygou to jedyny klasztor Góry Athos, który mogą zwiedzić kobiety.
Będąc przy klasztorze, warto podejść do obecnej granicy oddzielającej Grecję od Góry Athos. Zobaczysz tam ogrodzenie z tablicami informującymi, jakie zasady panują na górze. Tuż za nim jest kolejny opuszczony klasztor, o wiele lepiej zachowany niż Zygou. Niestety znajduje się on już za granicą i można go oglądać tylko zza ogrodzenia.
Ceny biletów: normalny 4 €, ulgowy 2 €. Godziny otwarcia: poniedziałek-piątek w godzinach 8:00-15:00.
5. Góra Athos na Chalkidiki
Góra Athos to chyba najbardziej tajemnicze i kontrowersyjne miejsce w Grecji. Według legendy wspólnotę mnichów miała założyć w I wieku Maryja, po tym jak jest okręt płynący na Cypr, uległ zniszczeniu. Z tego też powodu Matka Boska jest bardzo czczona przez tutejszych mnichów. Historycy przypuszczają natomiast, że pierwsi mnisi osiedli się na Athos pod koniec VIII wieku.
Obecnie Święta Góra, jak też bywa nazywana Góra Athos, zamieszkała jest przez ok. 1400 mnichów żyjących w 20 klasztorach (monasterach), 12 skitach, około 700 domach, a także celach i pustelniach. W przeszłości było ich tu zdecydowanie więcej, a w XV wieku nawet ok. 20 000. Athos bywa także nazywany Prawosławnym Watykanem, gdyż ma on specjalny status autonomiczny i olbrzymi wpływ na prawosławie na świecie. Obok greckich klasztorów na Athos są klasztory: rosyjski, serbski i bułgarski. Wszystkie one mają swoją hierarchię oraz identyczny rozkład dnia. Za ich grubymi ścianami ukryte są bezcenne skarby sztuki, kolekcje malarstwa, ikon, rzeźb i mozaik. Od 1988 roku Góra Athos znajduje się na liście UNESCO.
Kto może zwiedzić klasztory na Górze Athos? Wiza
Na Athos mają wstęp wyłącznie mężczyźni od 18 roku życia. Niestety kobiety od 1060 roku mają wstęp wzbroniony, chociaż było kilka wyjątków. Nawet dla mężczyzn wejście na teren Athos nie jest łatwe. Obowiązuje dzienny limit 10 mężczyzn nieortodoksyjnych, a także 100 Greków i wyznających prawosławie. Wszyscy oni są wpuszczani po wcześniejszym uzyskaniu specjalnej wizy, w której wyznaczany jest termin wizyty. Kosztuje ona 30 euro i jest ważna 4 dni. Aktualne procedury wjazdowe można znaleźć na stronie https://sithoniagreece.com/how-to-visit-mount-athos/.
Zwiedzanie Góry Athos
Jeśli już uda ci się dostać wizę i wjechać na teren Athos, to pamiętaj, by przestrzegać ich reguł. Na półwyspie można nosić wyłącznie spodnie z długą nogawką, oraz koszule z długim rękawem. Przydają się także buty trekkingowe, gdyż drogi pomiędzy klasztorami są kamieniste. W klasztorach nie można kręcić filmów, natomiast przed zrobieniem zdjęcia trzeba spytać o pozwolenie. Pobyt oraz posiłki są bezpłatne, ale lepiej miej ze sobą prowiant, tym bardziej jeśli chcesz zobaczyć więcej niż jeden klasztor. Pamiętaj także, że po zapadnięciu zmroku bramy klasztorów są zamykane, a otwierają je dopiero o świcie.
6. Rejs wzdłuż wybrzeża Góry Athos
Jedyną okazją, i to nie tylko dla kobiet, aby zobaczyć klasztory na Górze Athos, jest udział w rejsie. Swój początek ma w porcie w Uranupoli i podczas trzygodzinnej wycieczki ma się okazję okryć surowe piękno skalistego półwyspu oraz dostrzec klasztory wzniesione na zachodnim wybrzeżu. Napisałem dostrzec, gdyż z uwagi na obostrzenia, które zakazują kobietom zbliżania się do wybrzeża na odległość mniejszą niż 500 m, łodzie muszą przestrzegać tego zakazu. Rejs jest bardzo przyjemny i sporo można się dowiedzieć. Płynąć wzdłuż wybrzeża, z głośników w kilku językach puszczane są informacje odnośnie mijanych budowli.
Rejsy są organizowane od kwietnia do października. Trzygodzinny rejs kosztuje 20 €. Więcej informacji znajdziesz na stronie https://athos-cruises.gr/.
7. Wyspa Amuliani (Ammouliani)
Chalkidiki pełne jest niewielkich wysepek, ale tylko jedna jest zamieszkała. Wyspa Amuliani (Ammouliani) jest uroczym miejscem oddalonym od portu Tripiti o 15 minut przeprawy promowej. Powierzchnia wyspy porośnięta jest drzewkami oliwnymi i ma tylko 4,5 kilometra kwadratowego. Z uwagi na krystalicznie czystą wodę, piękne plaże i tawerny z owocami morza wybierana jest przez osoby szukające miejsc spokojnych oraz cichych.
Większość tawern i sklepów umiejscowiona jest w porcie, ale i w pozostałej części wyspy możesz je znaleźć. W sezonie działają obok kilku dużych plaż z leżakami i parasolami. Na Amuliani są również mniejsze, dzikie i bardziej kameralne plaże. Najpopularniejszą plażą na wyspie jest Alikes, ja natomiast byłem na Karagatsi, która oprócz złotego piasku słynie z dobrej kuchni.
8. Wysepki Drenia
Na wschód od wyspy Amuliani i 2 mile morskie od Uranopoli z dna morskiego wystaje sześć niewielkich wysepek Drenia, zwanych również Wyspami Osłów. W sezonie kursują na nie łódki wycieczkowe oraz statki i niektórym przypominają one Karaiby. Wysepki otacza turkusowa woda i możesz na nich spotkać przedstawicieli fauny oraz flory. Celem jednodniowych wycieczek są jednak piaszczyste plaże. Tylko jedna z nich jest zorganizowana, a mieści się na największej z wysp Artemis (Elia). Obok parasoli i leżaków znajduje się na niej restauracja, oraz dwa bary plażowe. Wysepki są tak blisko siebie, że jeśli potrafisz pływać, to możesz dopłynąć do każdej z nich. To jeden ze sposób, aby choć przez chwilę mieć piaszczystą plażę tylko dla siebie.
9. Plaże w rejonie Góry Athos
Jeśli spojrzysz na mapę Chalkidiki, to zobaczysz, że jej kształt jest podobny do dłoni o trzech palach. Dwa niższe palce to Kassandra i Sithonia, bardzo często będące kierunkami wakacyjnych wyjazdów. Górny palce to Athos, o którym regionie właśnie czytasz. Nie jest on tak popularny jak pozostałe palce, ale przez to jest to idealne miejsce dla miłośników spokojnego plażowania oraz wypoczynku.
Plaże w rejonie Góry Athos są mało skomercjalizowane i dużo tu dzikich zakątków z fantastycznym kolorem wody oraz jasnym piaskiem. Najpiękniejsze plaże w okolicy znajdują się na wyspach Drenia, Amuliani oraz w okolicy Olimpiady i Nea Rodha. Każda z tych plaż jest łatwo dostępna w sezonie letnim i warto je odwiedzić, spędzając wakacje na Athos.
10. Kuchnia Chalkidiki i festiwal kulinarny Kouzina
Kuchnia Chalkidiki stanowi połączenie kuchni greckiej z kuchnią macedońską. Dominują w niej świeże, lokalne produkty, owoce morza, sery, zioła i łączenia smaków. Warto spróbować tej kuchni, by móc zachwycić się niesamowitymi zapachami oraz dostarczyć kubkom smakowym rozkoszy, której wspomnienie jeszcze długo zostanie w pamięci.
Region ten słynie z małży, dlatego skosztuj, jak smakują w sosie pomidorowym z dodatkiem papryki, gotowane na parze lub w winie. Bardzo smaczny jest tradycyjny ser w Chalkidiki z koziego mleka. Popularna jest także wiejska sałatka grecka, czyli horiatiki oraz znany na Bałkanach burek, czyli ciasto z farszem grzybowym lub mięsnym. Nie zapomnij również zamówić ryb oraz owoców morza. Będąc na Chalkidiki warto także posmakować lokalnych alkoholi, w tym wina Retsina, które przyprawione jest sosnową żywicą z okolicznych lasów oraz mocnego alkoholu Tsipouro.
Już od 10 lat na przełomie maja i czerwca w rejonie Góry Athos organizowany jest miesięczny festiwal kulinarny Kouzina. To wyjątkowa okazja, by spróbować lokalnych smakołyków oraz nowych wydań wydawałoby się tradycyjnych potraw. Dania przygotowywane są z miejscowych, ekologicznych produktów, świeżych ryb, owoców morza oraz lokalnych, aromatycznych ziół. Bardzo często są to pięknie podane wykwintne potrawy, ale także kuchnia domowa, jaką na co dzień spożywają mieszkańcy. Festiwal Kouzina połączony jest z pokazami, konkursami, lekcjami gotowania oraz występami grup folklorystycznych. Chyba nie ma lepszego miejsca, by poznać kuchnię Chalkidiki, niż biorąc w nim udział. Więcej o festiwalu przeczytasz TUTAJ.
Co warto zobaczyć w okolicy Góry Athos na Chalkidiki?
Lubię Grecję i chętnie do niej wracam. Za każdym razem odkryję oraz spróbuję czegoś nowego i tak samo było podczas mojego wyjazdu w okolice Góry Athos. Pomimo że region ten uważany jest za mniej popularny niż Kassandra i Sithonia, nie brak w nim ciekawych atrakcji oraz wyjątkowych plaż, które można mieć tylko dla siebie. Z niewymienionych w artykule atrakcji polecam odwiedzić farmę małż. Zobaczysz na niej, w jakich warunkach rosną, a także spróbujesz, jak smakują małże prosto z morza. Zakończeniem wycieczki jest lunch z dopiero co wyłowionych małż.
Ta część Chalkidiki spodoba się także osobom lubiący trekking. Sporo tu szlaków turystycznych poprowadzonych wśród malutkich wiosek oraz niedużych kościółków z niesamowitymi panoramami. Czekają one tylko na wędrowców chcących je odkryć.
Góra Athos i okolice – atrakcje, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć, zwiedzić — informacje praktyczne
Góra Athos i okolice — mapa atrakcji i ciekawych miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić
Jak dojechać w okolice Góry Athos?
Góra Athos usytuowana jest na wschodzie Chalkidiki. W jej okolice można dojechać bezpośrednio z Polski samochodem, ewentualne samolotem do Salonik, a następnie autobusem, lub wynajętym samochodem w stronę Uranupoli. Najlepsze oferty na bilety lotnicze znajdziesz TUTAJ.
Mount Athos Resort
Podczas mojego pobytu na Wschodnim Chalkidiki, nocowałem w hotelu Mount Athos Resort. Położony jest on przy prywatnej plaży w miejscowości Lerisssos i każdy pokój ma widok na morze. Hotel jest nowy, 5-gwiazdkowy, bardzo czysty z niesamowitym basenem bez krawędzi. Do tego rewelacyjne śniadania i młody, uzdolniony szef kuchni pochodzący z Mykonos, którego dania to prawdziwe dzieła sztuki. Bardzo polecam to miejsce. Rezerwację pokoju dokonasz TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój tekst o Górze Athos, to dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku, TikToku i YouTube, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych tekstów z Grecji w tym z Macedonii Wschodniej i Tracji, Meteorów, Zakynthos i Santorini oraz na https://podrozebezosci.pl.
Jeśli używasz Pinteresta, to mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Góry Athos.
Artykuł powstał przy współpracy z Grecką Narodową Organizacją Turystyczną