Cieplice Śląskie-Zdrój to najstarsze uzdrowisko w Polsce, będące od 1976 roku dzielnicą Jeleniej Góry. Bijące tu źródła są najcieplejszymi w kraju i osiągają temperaturę, dochodzą do 90 st. C. To właśnie od ciepłych źródeł pochodzi nazwa miejscowości. Cieplickie wody bogate są w krzem, fluor oraz siarkę. Występującą tu wodę leczniczo-termalną wykorzystuje się w leczeniu chorób narządu ruchu, reumatyzmu, chorób nerek, dróg moczowych, układu nerwowego oraz oczu. W Cieplicach stosuje się również inne metody leczenia, z czego korzystają nie tylko osoby mające skierowanie do sanatorium. Cieplice to spokojna miejscowość, którą warto zobaczyć, będąc w Kotlinie Jeleniogórskiej. Oprócz wód termalnym w Cieplicach są także inne atrakcje. Co warto zobaczyć w Cieplicach? Tego dowiesz się z poniższego przewodnika.
Spis treści
1. Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach
Z powstaniem Cieplic i odkryciem źródeł związana jest legenda. Według niej ok. 1175 roku w okolicy polował śląski książę Bolesław I Wysoki. Wystrzelona przez niego strzała, zranił jelenia, a ranne zwierzę weszło do stawu, dzięki czemu wyzdrowiało. Widząc to, książę postanowił zbudować nad jego brzegiem dworek myśliwski. Tyle legenda, natomiast pierwsza pisemna wzmianka o miejscowość Callidus fons (Ciepłe źródła) pochodzi z 18 marca 1281 roku. W tym to dniu książę Bernard Lwówecki podarował szpitalnemu zakonowi joannitów ze Strzegomia 250 łanów ziemi wraz z ciepłymi źródłami. Po pewnym czasie oni odeszli, nie wiadomo jednak, co było tego powodem.
Cieplice w roku 1381 przechodzą pod władanie rycerza Bolka II Gotsche Schoff (kolejne pokolenia zaczęły używać nazwiska Schaffgotsch), który kupił je od Agnieszki, wdowy po księciu Bolku II. 22 lata później (w 1403 roku) sprowadził on do Cieplic cystersów z Krzeszowa. Otrzymali oni pod opiekę jedno z dwóch gorących źródeł i dzięki nim oraz Schaffgotschom nastąpił rozwój miejscowości. Trwało to do sekularyzacji, która miała miejsce w 1810 roku. W 1812 roku Leopold Gotard Schaffgotsch wykupuje dobra poklasztorne od rządu pruskiego i dzieli je na część hrabiowską oraz kościelną.Ten zarys podziału trwa do dzisiaj.
Najciekawszym muzeum w Cieplicach, a być może i w Jeleniej Górze jest Muzeum Przyrodnicze. Większość okazów stanowi pozostałość po ogromnej kolekcji rodziny Schaffgotschów gromadzonej od XVII wieku. Muzeum Przyrodnicze mieści się na dwóch piętrach północnej części klasztoru pocysterskiego, w dawnym budynku biblioteki Majorackiej. Zbiory obejmują ponad 42 000 eksponatów, w tym m.in. owady, ptaki, ssaki, muszle, minerały, skamieniałości, bezkręgowce, płazy, gady i ryby. Dodatkowo w kolekcji znajduje się ok. 15 000 książek i 1 600 przedmiotów składających się na ekspozycję historyczną.
Na wystawę można przyjść z dziećmi, gdyż jest na niej sporo ciekawych eksponatów oraz dioramy, które powinny je zainteresować. Zwiedzając Muzeum Przyrodnicze, warto także zwrócić uwagę na malowidła naścienne ukazujące wydarzenia z życia św. Bernarda z Clairvaux. Aktualne godziny otwarcia oraz ceny biletów do Muzeum Przyrodniczego w Cieplicach znajdziesz na https://www.muzeum-cieplice.pl.
2. Kościół św. Jana Chrzciciela w Cieplicach
Pierwsza wzmianka o kościele w Cieplicach pojawiła się w 1318 roku. Obecna budowla została natomiast wzniesiona w latach 1712-1714 w następstwie pożaru, który w 1711 roku doszczętnie strawił świątynię. Kościół św. Jana Chrzciciela w Cieplicach to jednonawowa budowla będąca częścią dawnego kompleksu klasztornego. Warto do niego wejść z uwagi na barokowe wyposażenie.
Za najcenniejsze zabytki kościoła uważa się znajdujące się na ołtarzu głównym: obraz Najświętszej Marii Panny namalowany przez Michała Willmanna w 1687 roku oraz ustawione po bokach rzeźby św. Pawła, Piotra, Jana Ewangelisty i Jana Chrzciciela. Innymi ciekawymi elementami wyposażenia są trzy obrazy Johanna Franza Hoffmanna, 12 obrazów prawdopodobnie autorstwa Willmanna, ambona, ołtarz 14 orędowników i rokokowy portal zewnętrzny.
Pożar nie strawił wniesionej na dziedzińcu dzwonnicy z 1710 roku. Na dziedzińcu stoi również barokowa kolumna wotywna z rzeźbą św. Floriana oraz 4-metrowa barokowa figura Trójcy Świętej, po której bokach ustawiono w późniejszych latach rzeźby św. Huberta i św. Sebastiana. Figura Trójcy Świętej upamiętnia akt fundacji klasztoru z 1403 roku, gdyż stoi w miejscu, gdzie do 1697 roku rosła lipa, pod którą tego dokonano. Polecam również zwrócić uwagę na umieszczone na przykościelnym murze płyty nagrobne rodziny Schaffgotschów. Pochodzą one z lat 1579-1624, a przeniesiono je w 1849 roku z kościoła w Radomierzu.
3. Długi Dom w Cieplicach
Wychodząc przez bramę pod dzwonnicą i skręcając w lewo, twoim oczom ukaże się jeden z najstarszych budynków w Cieplicach. „Długi Dom” — bo taką nosi nazwę — powstał w latach 1689–1693 w oparciu o budowlę z 1537 roku. W dawnym domu gościnnym cystersów od 1810 do 1945 roku mieściła się biblioteka oraz zbiory Schaffgotschów. Obecnie pięknie odnowiona barokowa budowla ponownie jest obiektem zdrojowym z 92 miejscami noclegowymi.
Obok „Długiego Domu” znajduje się źródło wody mineralnej „Marysieńka”. To powstały w 1853 roku odwiert o głębokości 167 m, noszący w przeszłości nazwę Ludwig’s Quelle. Z umieszczonej nad odwiertem studni, w dalszym ciągu pozyskiwana jest woda. Naprzeciw „Długiego Domu” znajduje się Dom Zdrojowy wraz z basenami.
4. Plac Piastowski — Deptak w Cieplicach Śląskich-Zdroju
Kompleks pocysterski położony jest niedaleko placu Piastowskiego, będącego główną ulicą Cieplic. Jest to deptak uzdrowiska, którym warto się przejść, by zobaczyć wiele ciekawych budynków. Spore wrażenie robią m.in.: wzniesiony około 1900 roku Pawilon „Lalka” oraz ceglany budynek poczty z 1885 roku. Nic jednak nie może przebić dawnej posiadłości rodowej Schaffgotschów.
5. Pałac Schaffgotschów w Cieplicach
Historia Cieplic nieodłącznie związana była z rodem Schaffgotschów, którzy władali miejscowością od drugiej połowy XIV wieku do 1945 roku. Schaffgotschowie był to zamożny, śląski ród arystokratyczny wywodzący się z Frankonii. W przeszłości byli oni właścicielami wielu zamków, pałaców i posiadłości m.in. w Kopicach, Wrocławiu, Żmigrodzie. Do 1675 roku ich siedzibą rodową był Zamek Chojnik, a po jego pożarze przenieśli się do renesansowego pałacu w Cieplicach.
W 1777 roku spłonął również ten pałac. Obecna budowla została odbudowana w latach 1784–1788 na pozostałościach dwóch poprzednich pałaców. Zleceniodawcą budowy był książę Johann Nepomucen Schaffgotsch, natomiast za odbudowę odpowiadał Johann Georg Rudolf z Opola. Pałac Schaffgotschów w Cieplicach to monumentalna, trzypiętrowa budowla z trzema skrzydłami, której długość fasady wynosi aż 81 m. Budynek jest pięknie odnowiony i można na nim dostrzec mieszankę późnego baroku oraz wczesnego klasycyzmu. Będąc przed nim, zwróć uwagę na duży herb Schaffgotschów znajdujący się nad wejściem. Niestety pałac można podziwiać tylko z zewnątrz, gdyż w środku mieści się filia Politechniki Wrocławskiej.
6. Kościół Zbawiciela w Cieplicach
Prawdopodobnie też tylko z zewnątrz zobaczysz Kościół Zbawiciela w Cieplicach. Jest to świątynia ewangelicko-augsburska zbudowana w latach 1774-1779 mieszcząca 1200 miejsc. Architektem kościoła był Demus z Jeleniej Góry i na pewno jej nie przegapisz, idąc Placem Piastowskim. Konstrukcja kościoła jest murowana, natomiast wnętrze wykonano z rzeźbionego drewna, a następnie pomalowano na biało i złoto. Wyposażenie jest charakterystyczne dla kościołów ewangelickich, a prezentuje styl barokowo-klasycystyczny.
Ambona w kształcie kielicha i ołtarz są dziełem A. Wagnera – mistrza snycerstwa. Warto także zwrócić uwagę na unikatowe organy z 2708 piszczałkami z 1794 roku, okna z XVIII wieku z lanym oryginalnym szkłem oraz pięknymi zdobionymi zamkami i żyrandolami z pobliskiej huty szkła „Józefiny”. Chrzcielnica i dzwon są natomiast pozostałością z poprzedniego drewnianego kościoła. W świątyni można zobaczyć także dwa herby Schaffgotschów przed połączeniem z Piastami i po.
Kościół, jak i plac, na którym stoi zazwyczaj są zamknięte. Wg informacji, jakie znalazłem na http://www.cieplice.luteranie.pl, po wcześniejszym zgłoszeniu istnieje możliwość jego zwiedzenia przez grupy ponad 10-osobowe. Inną możliwością zobaczenia wnętrza kościoła, jest przybycie do niego przed lub po niedzielnym nabożeństwie. W lipcu i sierpniu odbywają się w nim Cieplickie Koncerty Organowe, co też może być sposobem na wejście do środka.
7. Cieplice Park Zdrojowy
Pomiędzy pałacem Schaffgotschów a pawilonem „Lalka” znajduje się główne wejście do Parku Zdrojowego w Cieplicach. Został on założony w 1713 roku w miejscu ogrodu-warzywniaka. Wchodząc do niego tutaj, trafisz wprost na główną aleję obsadzoną lipami i klonami, a pochodzącą z 1796 roku. Park Zdrojowy w Cieplicach to dawny przypałacowy ogród, który w 1838 roku został przebudowany w stylu angielskim. Zajmuje on 16,4 ha i w 68% pokryty jest drzewami.
Park przeszedł gruntowną rewitalizację, w ramach której usunięto asfalt ze ścieżek, wytyczono nowe alejki, nasadzono drzewa, krzewy i kwiaty. Pojawiły się również stylizowane latarnie oraz ławeczki. To bardzo przyjemne miejsce na spacer oraz odpoczynek.
8. Galeria i Teatr w Parku Zdrojowym w Cieplicach
Park Zdrojowy w Cieplicach to nie tylko przyroda, ale także zabytkowe budowle. Kilkadziesiąt metrów od wejścia do parku po prawej stronie znajduje się pawilon Edward, dawniej noszący nazwę Kursal. Wzniesiony został w XIX wieku w stylu neoklasycystycznym. Obecnie jest to jeden z budynków sanatoryjnych słynący z dawnych malowideł, które można zobaczyć w sali restauracyjnej.
Idąc dalej główną aleją, ale już po jej drugiej stronie znajduje się Teatr Zdrojowy. Fundatorami teatru byli Schaffgotschowie, a zaprojektował go Albert Tollberg. Podobnie jak pawilon prezentuje on styl neoklasycystyczny, natomiast został oddany do użytku w 1836 roku. Teatr słynie z doskonałej akustyki, drewnianego wnętrza i sceny nachylonej w kierunku publiczności. Najczęściej odbywają się w nim przedstawienia Zdrojowego Teatru Animacji w Cieplicach.
Starszą budowlą od dwóch poprzednich, ale obecnie połączoną łącznikiem z teatrem jest dawna „Galeria”, a obecnie Pałac Zdrojowy. Konstrukcja przywołuje na myśl antyczną willę i w przeszłości często była uważana za najpiękniejszy budynek w Cieplicach. Jej architektem był Carl Gottfried Geissler, a została wybudowana w latach 1797-1800. Dziś w jej wnętrzu mieści się kawiarnia.
9. Park Norweski w Cieplicach Śląskich-Zdroju
Przechodząc przez mostek nad rzeką Wrzosówką, wejdziesz do Parku Norweskiego. Ma on powierzchnię 15,6 ha, a został założony na początku XX wieku. Jego założycielem był Eugen Füllner, właściciel fabryki maszyn papierniczych. Park oddzielał jego fabrykę od osiedla domów pracowników.
Nazwa „Park Norweski” pochodzi od drewnianego pawilonu wzorowanego na restauracji o nazwie „Frogenersaeteren” oddalonej o kilka kilometrów od Oslo. Uroczyste otwarcie pawilonu miało miejsce 18 lipca 1909 roku i związane było z rocznicą srebrnego wesela cesarza Wilhelma IV z cesarzową. Do lat 50. w środku działała restauracja, a później był on siedzibą Muzeum Przyrodniczego. W najbliższym czasie w wewnątrz ponownie ma działać restauracja, stylizowana na tej, jaką można zobaczyć na starych widokówkach.
Ten park także został poddany rewitalizacji. Na środku stawu zainstalowano podświetloną fontannę, wzniesiono białą altanę i wymieniono nawierzchnię w alejkach. Z ciekawostek dodam, że z końca parku można zobaczyć ładną panoramę Karkonoszy.
10. Termy Cieplickie
Cieplice słyną z wód termalnych o niespotykanym składzie i temperaturze. Nie trzeba być kuracjuszem, by móc skorzystać z ich dobrodziejstw, ale wystarczy kupić bilet do Term Cieplickich. To jedna z większych atrakcji regionu, z której korzystają nie tylko osoby przyjeżdżające do Cieplic, ale także w Karkonosze, do Karpacza lub do Szklarskiej Poręby.
Termy Cieplickie to park wodny dla całych rodzin z wodą termalną o temperaturze 28-38 st. C. Na wewnętrzną część kompleksu składają się: basen sportowy, basen rekreacyjny z hydromasażami i innymi atrakcjami, brodziki dla dzieci i dwie zjeżdżalnie. Przez cały rok z basenów termalnych można wypłynąć na zewnątrz.
W sezonie letnim działa dodatkowo basen zewnętrzny z kolejnymi zjeżdżalniami. Organizowane są również koncerty i imprezy. W skład aquaparku wchodzi także strefa SPA z saunami, wannami jacuzzi, biczami wodnym i grotą śnieżną. Dla chętnych istnieje możliwość skorzystania z szeregu zabiegów w gabinetach masażu. Więcej szczegółów znajdziesz na https://www.termycieplickie.pl.
Czy warto przyjechać i zwiedzić Cieplice Śląskie-Zdrój?
Bardzo lubię aquaparki oraz sauny, dlatego, gdy nadarzyła się okazji, by przyjechać do Cieplic, chętnie z niej skorzystałem. Do Term Cieplickich miałem iść dopiero wieczorem, więc wcześniej pochodziłem po miejscowości. Ciekawe zabytki oraz panujący tu spokój sprawiły, że postanowiłem obok artykułu o Jeleniej Górze i jej atrakcjach, napisać drugi o atrakcjach Cieplic. Mam nadzieję, że przybliżyłem wyjątkowość tego miejsca i może nawet zachęciłem cię do wizyty.
Cieplice Śląskie-Zdrój – najciekawsze atrakcje, które warto zobaczyć i zwiedzić. Informacje praktyczne
Cieplice Śląskie-Zdrój mapa z zaznaczonymi najciekawszymi atrakcjami. Plan Cieplic
Jak dojechać do Cieplic Śląskich-Zdroju?
Cieplice są dzielnicą Jeleniej Góry i podobnie jak ona są dobrze skomunikowane. Najłatwiej do Cieplic można dojechać pociągiem, ale kursują również autobusy i busy. Większość z nich przejeżdża przez stację kolejową lub dworze PKS w Jeleniej Górze.
Cieplice Śląskie-Zdrój noclegi
Podczas mojego pobytu w Cieplicach nocowałem w Długim Domu. Jest to historyczny budynek, pięknie odnowiony z bardzo dobrą lokalizacją. Pokoje są przytulne, a śniadanie dobre. Dużym plusem jest woda termalna, która płynie z kranów. Bezpośrednio przed Długim Domem nie ma miejsc parkingowych, ale można je znaleźć w pobliżu i są darmowe. Noclegi w Długim Domu zarezerwujesz TUTAJ.
Cieplice mają dużo miejsc noclegowych, a jeszcze jedno wpadło mi w oko. Naprzeciw pałacu Schaffgotschów mieści się 3-gwiazdkowy hotel Caspar, w którym jadłem kolację. Dania były bardzo smaczne, a restauracja przyjemna. Z tego co widziałem na Booking, hotel ma bardzo dobre opinie, a nocleg w nim możesz zarezerwować TUTAJ.
Więcej miejsc noclegowych w Cieplicach znajdziesz TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój artykuł o Cieplicach, to dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku, TikToku i YouTube, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury artykułów o uzdrowiskach: Kołobrzegu, Krynicy Zdroju i Goczałkowicach-Zdroju oraz innych artykułów z Dolnego Śląska.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Cieplic.
Artykuł powstał przy współpracy z Dolnośląską Organizacją Turystyczną.