Cieszyn to jedno z najstarszych miast nie tylko na Śląsku, ale i w Polsce. Pierwszy raz je odwiedziłem jeszcze jako dziecko i od tej pory chętnie do niego wracam. Podoba mi się jego klimat. Lubię spacerować uliczkami Starego Miasta, przysiąść na Rynku, czy wstąpić na Wzgórze Zamkowe. Cieszyn to także piękna architektura, znane na całą Polskę zabytki oraz ciekawe muzea. Atrakcji w mieście i okolicy jest sporo, dlatego możesz przyjechać do niego w ciemno na dzień albo na weekend, a z pewnością nie będziesz się nudził. Co warto zobaczyć i zwiedzić w Cieszynie? Których miejsc nie można pominąć? Może poniższe zestawienie skusi Cię, aby zobaczyć to jedno z ładniejszych śląskich miasteczek.
Spis treści
1. Rotunda i Wieża Piastowska w Cieszynie
Początki Cieszyna sięgają IX wieku i związane są ze wzniesieniem na Wzgórzu Zamkowym grodu przez słowiańskie plemię Gołęszyców. Około 1220 roku nastąpiła lokacja miasta, a od ok. 1290 roku było ono stolicą samodzielnego księstwa cieszyńskiego.
Prawdopodobnie w XI lub XII wieku na wzgórzu w miejscu dawnej pogańskiej świątyni poświęconej słowiańskiej bogini zimy — Marzannie, zbudowano rotundę. To właśnie jej wizerunek możesz zobaczyć na banknocie 20 zł. Rotunda p.w. św. Mikołaja i św. Wacława to jeden z najcenniejszych zabytków Śląska oraz jedna z najstarszych świątyń chrześcijańskich w Polsce. Składa się ona z nawy na planie koła oraz półkolistej apsydy i jest jednym z najlepiej zachowanych zabytków sztuki romańskiej w naszym kraju. Budowla jest niewielka, wchodząc jednak do środka, można poczuć jej majestat oraz setki lat, które upłynęły od momentu jej wybudowania.
Tuż obok rotundy znajduje się XIV-wieczna Wieża Piastowska będąca jedyną w całości zachowaną wieżą gotyckiej rezydencji Piastów Cieszyńskich tzw. Górnego Zamku. Ma ona wysokość 29 metrów i aby wejść na jej wierzchołek, należy pokonać 120 schodów. Wchodząc na górę, poznaje się historię miasta oraz budynku, a jej szczyt stanowi fantastyczny punkt widokowy na Cieszyn, Czeski Cieszyn oraz Beskid Śląski.
Godziny zwiedzania oraz ceny biletów Rotundy, Wieży Piastowskiej oraz Zamku Cieszyn można znaleźć na http://www.zamekcieszyn.pl.
2. Wzgórze Zamkowe (Góra Zamkowa), Habsburski Pałac Myśliwski i Zamek Cieszyn
Dużo turystów wchodząc na Wzgórze Zamkowe (zwane również Górą Zamkową), zwiedza tylko Rotundę oraz Wieżę Piastowską, lecz to miejsce kryje więcej atrakcji. Pierwsze ślady osadnictwa na wzgórzu pochodzą z V wieku p.n.e. Wybór miejsca wynikał z łatwość obrony, o czym świadczą mi.n. pozostałości XIII-wiecznej Wieży Ostatecznej Obrony. Znajdziesz je w narożnej części wzgórza tuż obok pozostałości kuchni zamkowej z XVI wieku.
W 1840 roku Wzgórze Zamkowe przebudowano i stare budowle wkomponowano w park w stylu angielskim. Sprowadzono wiele rzadkich gatunków drzew i obecnie można delektować się widokiem egzotycznych roślin oraz pomników przyrody. W parku znajdziesz sporo ławek, fontannę, taras widokowy, dlatego jest to doskonałe miejsce na spacer, ale także romantyczną randkę.
Podczas przebudowy wzgórza na ruinach dawnego Zamku Dolnego został zbudowany w stylu klasycystycznym, Habsburski Pałac Myśliwski. W pałacu gościły znakomite osobistości m.in. cesarz Franciszek Józef, cesarz Wilhelm II i król bułgarski Ferdynand. Obecnie mieści się w nim szkoła muzyczna oraz Zamek Cieszyn, czyli centrum przedsiębiorczości i designu, gdzie można oglądać ekspozycję przykładów polskiego wzornictwa przemysłowego.
3. Arcyksiążęcy Browar Zamkowy Cieszyn
W 1654 roku w pobliżu Wieży Piastowskiej uruchomiono browar, który podczas przebudowy wzgórza przeniesiono na prawo od Pałacu Myśliwskiego. Rozpoczął działać w 1846 roku, a po jego sukcesie 10 lat później Habsburgowie uruchomili drugi browar w Żywcu.
Zwiedzanie browaru w Cieszynie to obowiązkowy punkt wizyty dla każdego smakosza piwa. Podczas niespełna dwugodzinnego zwiedzania ma się okazję zobaczyć, jak funkcjonuje tradycyjny browar. Jako w nielicznym w Europie piwo w dalszym ciągu fermentuje tutaj w otwartych kadziach, natomiast poszczególne procesy odbywają się w wydrążonych w górze zamkowej komorach. Wizyta w Arcyksiążęcym Browarze Zamkowym Cieszyn to nie zwiedzanie muzeum, ale możliwość prześledzenia całego procesu produkcji napoju z pianką.
Podczas wizyty trafiłem na pasjonata, który wydawało się, że wie wszystko o jego produkcji. Swoją olbrzymią wiedzę piwowarską łączył z przekazywaniem informacji o trudnej historii regionu.
Godziny zwiedzania oraz ceny biletów znajdziesz na https://browarcieszyn.pl. Na miejscu istnieje możliwość kupienia piwa lanego oraz butelkowanego wytwarzanego przez browar.
4. Muzeum Drukarstwa w Cieszynie
Cieszyn był jednym z najbardziej znanych ośrodków drukarstwa w Austro-Węgrzech. W 1806 roku otwarto w nim pierwszą drukarnię i właśnie w przeszłość się przenosisz, wchodząc do Muzeum Drukarstwa. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, dzięki czemu nie ogląda się tylko samych maszyn, ale ma się okazje poznać i lepiej zrozumieć pracę w drukarni. Muzeum szczyci się tym, że wszystkie prezentowane maszyny drukarskie, urządzenia zecerskie i introligatorskie są w pełni sprawne. Przekonujesz się o tym podczas zwiedzania.
Muzeum Drukarstwa w Cieszynie podobnie jak Browar Zamkowy znajduje się na Śląskim Szlaku Zabytków Techniki. Odbywają się w nim również cieszące się dużą popularnością warsztaty dla dzieci i młodzieży. Szczegółowe informacje znajdziesz na stronie muzeum http://muzeumdrukarstwa.pl.
5. Rynek i Stare Miasto w Cieszynie
W 1920 roku Cieszyn podzielono wzdłuż przepływającej przez miasto rzeki Olzy na część polską i czechosłowacką, nazwaną później Czeskim Cieszynem. Polsce przypadła część zabytkowa miasta, natomiast Czechosłowacji przemysłowa. Oprócz Wzgórza Zamkowego w polskiej części znalazł się również Rynek i Stare Miasto.
Obecny Rynek w Cieszynie pochodzi z końca XV wieku. Centralne miejsce zajmuje studnia z posągiem św. Floriana z 1777 roku. Miał on chronić miasto przed pożarami, które często je nawiedzały. To najładniejszy plac w Cieszynie otoczony kamienicami w stylu barokowo-klasycystycznym. Na zachodniej i wschodniej pierzei można także dostrzec pozostałości renesansowej zabudowy.
Kilka budynków szczególnie się wyróżnia. Są to: budynek dawnego Hotelu pod Brunatnym Jeleniem, Dom Polski (obecnie Cieszyński Ośrodek Kultury Dom Narodowy), Poczta, kamienica Konczakowskich oraz Ratusz. W tym ostatnim znajduje się Cieszyńskie Centrum Informacji, w którym można otrzymać materiały dotyczące miasta lub wypożyczyć audiobook i razem z nim wybrać się na zwiedzanie.
Zobaczywszy Rynek, warto pospacerować po Starym Mieście. Kryje ono dużo kościołów różnych wyznań, teatr im. Adama Mickiewicza oraz szereg pięknych kamienic z klimatycznymi kafejkami i barami. Jednym z takich miejsc jest „Kornel i Przyjaciele”, połączenie kawiarni, księgarni i antykwariatu.
6. „Kornel i Przyjaciele” Kawiarnia-Księgarnia-Antykwariat
Kornel ukryty jest w jednej z bocznych uliczek. Już otwierając drzwi, Twój zmysł powonienia zostanie zaatakowany przyjemnym zapachem będącym mieszaniną słodkich ciast, aromatycznej kawy i książek. W środku panuje delikatny półmrok. Uśmiechnięta i bardzo sympatyczna obsługa pomoże Ci wybrać coś słodkiego, ewentualnie wygodnie rozsiądziesz się z kawą, herbatą, grzanym winem lub piwem. Zamawiając ciasto, musisz być gotowy na drugi atak. Twoje kubki smakowe doznają rozkoszy, gdy do ust włożysz szarlotkę z lodami lub inny wyśmienity deser.
Ciekawy wystrój, nastrojowa muzyka, klimat minionych lat pozwolą Ci się zrelaksować i poczuć, jakby czas się zatrzymał. Możesz przyjść w towarzystwie lub samemu z książką w dłoni delektować się atmosferą. Pewnie tak jak i mnie, żal Ci będzie opuszczać to fantastyczne miejsce, ja jednak wiem, że jeszcze tu wrócę.
7. Muzeum Śląska Cieszyńskiego
Na Starym Mieście w klasycystycznym pałacu hrabiów Larischów zlokalizowane jest Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Zostało założone w 1802 roku i jest najstarszym muzeum publicznym w Polsce oraz jednym z najstarszych w Europie Środkowej. W bogatych zbiorach ma ponad 80 tys. eksponatów, w tym wiele bardzo wyjątkowych.
Podczas zwiedzania z przewodnikiem możesz zobaczyć m.in.: 560-letnie jajo, które było umieszczone pod podłogą i miało chronić przed złymi duchami; duński flet z kła mamuta, jeden z czterech w Europie, pozostawiony przez żołnierza podczas Potopu Szweckiego; skórę Saracena; rękę egipskiej mumii; czy fallus wieloryba (narwala) robiący za róg jednorożca.
Sale mają różne tematy przewodnie, a niektóre także oryginalne polichromie pochodzące z 1789 roku. W muzeum można poznać życie mieszczańskie, zobaczyć stój cieszyński oraz Cieszynki — czyli lekkie, małokalibrowe strzelby myśliwskie wytwarzane w tym mieście.
Wyjątkowy w muzeum był także przewodnik — Pani Irena. Dawno nie spotkałem muzealnego przewodnika, który by w tak ciekawy sposób opowiadał i łączył historię z anegdotami. Wśród wielu ciekawych informacji dowiedziałem się, skąd się wzięło sformułowanie „pić jak szewc”. Godziny otwarcia oraz ceny biletów znajdziesz na https://muzeumcieszyn.pl.
8. Cieszyńska Wenecja
Nie wiadomo, kto i kiedy wymyślił nazwę Cieszyńska Wenecja, ale wpływa ona na wyobraźnię. W rzeczywistości to odcinek ulicy Przykopa z malutkimi budynkami z XVIII-XIX wieku oraz mostkami przerzuconymi nad korytem Młynówki. Jest ona sztucznym kanałem wybudowanym na początku XVI wieku, którego jedną z funkcji było napędzanie młynów, stąd też jej nazwa.
W przeszłości budynki należały do rzemieślników, w tym do kowali, garbarzy i tkaczy. Obecnie to spokojna, romantyczna uliczka z ciekawą galerią i kilkoma lokalami gastronomicznymi. Potencjał tego miejsca nie do końca jest wykorzystany, ale warto zobaczyć inne oblicze Cieszyna.
9. Studnia trzech braci w Cieszynie
Z Cieszynem związanych jest sporo legend, niema jednak słynniejszej od tej mówiącej o powstaniu miasta. Według podania miasto założyli w 810 roku trzej bracia: Bolko, Leszko i Cieszko. Po długiej wędrówce bracia spotkali się u źródła, zwanego później „studnią trzech braci”. Tak bardzo ucieszyli się z natrafienia na siebie, że postanowili założyć miasto zwane Cieszynem.
Jak to z legendami bywa, jest jej kilka wersji i nie wiadomo, ile w niej prawdy. Być może jednak coś w niej jest, gdyż pojawia się u Jana Długosza, chociaż bohaterowie mają zmienione imiona. Istnieje także Studnia trzech braci, która jest jednym z symboli Cieszyna. Zdobi ją żeliwna altana, postawiona w 1860 roku w rocznicę 1050-lecia miasta. Znajdziesz ją na Starym Mieście przy brukowanej uliczce pomiędzy Rynkiem a Cieszyńską Wenecją.
10. Stary i Nowy Cmentarz Żydowski w Cieszynie
Cieszyn był miastem wielokulturowym, gdzie obok siebie mieszkali wierni różnych wyznań. Obok katolików i luteran istniała w nim także duża wspólnota żydowska.
Stary Cmentarz Żydowski w Cieszynie jest jedną z najstarszych nekropolii żydowskich na ziemiach polskich. Został założony w 1647 roku i jeszcze w XIX wieku chowano tu Żydów z całego Śląska Cieszyńskiego. Ostatni pogrzeb odbył się na nim w 1928 roku. Cmentarz nie ucierpiał podczas ostatniej wojny, dlatego pozostało na nim ponad 500 macew (niektóre źródła podają, że jest ich aż 1500).
Pierwsze co zwraca uwagę, to zabytkowy i pochodzący z 2 połowy XIX wieku dom przedpogrzebowy. Niestety widać, że od dawna nikt się nim nie interesuje. Sam cmentarz usytuowany jest na zboczu i powoli natura bierze go w swoje panowanie. Bluszcz coraz szczelniej oplata nagrobki, a drzewa wydają się „połykać” je w całości. Panuje na nim niepowtarzalny klimat. Jeśli lubisz ciche miejsca przesiąknięte historią i skłaniające do zadumy, to koniecznie musisz go zobaczyć.
Kilka metrów od niego usytuowany jest Nowy Cmentarz Żydowski, otwarty w 1907 roku. Centralne miejsce zajmuje w nim pozostałość domu przedpogrzebowego, przed którym jest kilka nagrobków z pięknym grobowcem Glesingerów na czele. Za domem cmentarz wygląda bardziej tajemniczo. Większość nagrobków i macew przykrywa bluszcz, przez co przypominają one kopce. Tajemniczości nadają także wysokie i gęste drzewa.
Sugeruję, aby zwiedzanie cmentarzy żydowskich rozpocząć od Nowego Cmentarza, a następnie przejść na Stary Cmentarz, który robi większe wrażenie. Dodatkowo, jeśli przyjedziesz samochodem, to przed Nowym Cmentarzem znajdziesz niewielki, darmowy parking.
Czy warto zobaczyć Cieszyn?
Cieszyn jest jednym z tych miast, które nie tylko warto, ale trzeba zwiedzić. Można to zrobić przez cały rok, gdyż każdy czas jest na to dobry. W moim zestawieniu znalazło się tylko 10 miejsc, ale znajdziesz ich w Cieszynie więcej, jak chociażby największy kościół ewangelicki w Polsce. Dzięki ulotkom, które możesz otrzymać w informacji turystycznej, będziesz miał okazję wyruszyć szlakiem pamiątek ewangelików cieszyńskich, Żydów, Piastów lub Habsburgów. Na przełomie marca i kwietnia można także wyruszyć na szlak kwitnącej magnolii.
Jak pisałem na początku, do Cieszyna można przyjechać na dzień, albo na weekend, gdyż oprócz miasta także okolica obfituje w ciekawe miejsca. Po drugiej stronie Mostu Przyjaźni czeka na zwiedzanie Czeski Cieszyn. Miasto jest także dobrą bazą wypadową, aby zobaczyć Skoczów, Wisłę, Ustroń, a także Bielsko-Białą, Pszczynę czy Żywiec.
Co jeszcze warto zobaczyć w Cieszynie i okolicy? Czekam na komentarze.
PS. Dziękuję wszystkim osobom, które miałem okazję poznać w Cieszynie podczas szukania materiałów do tekstu. Pani Irenie, Panu z Muzeum Drukarstwa oraz Panom z informacji turystycznej na Rynku oraz w Zamku Cieszyn. Dzięki nim odkryłem Cieszyn na nowo i dowiedziałem się m.in. dlaczego nazywają go „Małym Wiedniem„. Nazwa wynika z tego, że w 1805 roku na pół roku Cieszyn stał się tymczasową stolicą Cesarstwa Austriackiego. Był to okres wojen napoleońskich i władze austriackie właśnie do Cieszyna przeniosły się dwór, urzędy centralne oraz ambasady. Czyż nie ciekawe?
Zapraszam do lektury przewodników po mieście: Sanok, Oświęcim, Prudnik, Wrocław, Gdańsk i Gdynia.
Cieszyn na weekend, atrakcje, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć, zwiedzić — informacje praktyczne
Cieszyn — mapa atrakcji i ciekawych miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić
Jak dojechać do Cieszyna?
Miasto jest dobrze skomunikowane z resztą kraju i można dojechać transportem publicznym. Z Krakowa najszybciej można dojechać autobusem, czas przejazdu to 2,5 h. Jadąc z Katowic, do wyboru jest pociąg albo autobusy, a czas przejazdu to 1,5 h. Przejazd autobusem z Bielska-Białej zajmuje od 30 minut do godziny.
Cieszyn noclegi
Cieszyn jest niedużym miastem, dlatego w okresie długich weekendów, festiwali i innych imprez należy pamiętać, aby wcześniej zarezerwować nocleg. Już dziś porównaj ceny noclegów w Cieszynie lub zarezerwuj nocleg.
Jeśli podobał Ci się mój artykuł o Cieszynie, to dołącz do podróży na na Instagramie, Facebooku, TikToku i YouTube, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych wpisów na https://podrozebezosci.pl.