Iława stanowiła moją stację początkową w odkrywaniu piękna Pojezierza Iławskiego oraz Mazur Zachodnich. Oprócz jeziora Jeziorak znajduje się tu kilkanaście innych jezior, do tego dużo zieleni, malownicze krajobrazy, czysta woda, świeże powietrze, oraz spokój. Nic tylko odpoczywać i zażywać relaksu w czasie weekendu, lub wakacji. Iława to także ciekawe atrakcje, zabytkowe budynki, oraz okolica z niesamowitymi zamkami i pałacami. A co warto zobaczyć w Iławie? Oto moje propozycje.
Spis treści
1. Dworzec kolejowy Iława Główna
Jeśli przyjedziesz do Iławy pociągiem, to zwiedzanie rozpocznij od zabytkowego budynku dworca kolejowego Iława Główna. Budowlę z czerwonej cegły wzniesiono w 1905 roku w stylu neogotyckim i jak dawniej pełni funkcję reprezentacyjną. Przed wojną uważano go nawet za najpiękniejszy dworzec na Warmii i Mazurach. Oprócz fasady ciekawy jest hol dworca z freskami przedstawiającymi osiem herbów miast, do których przed wojną można było dojechać bezpośrednio z Iławy. Są wśród nich: Gdańsk, Malbork, Toruń, nie ma natomiast Berlina, do którego kursowało aż 9 pociągów dziennie.
Dodatkową atrakcją dla dużych i małych jest zabytkowa lokomotywa stojąca na placu przed dworcem. Idealnie nadaje się na sesję zdjęciową.
2. Ratusz miejski w Iławie
Początki miasta związane są z zakonem krzyżackim i komturem z Dzierzgonia, Sieghondem von Schwarzburg. W 1305 roku założył on osadę na półwyspie jeziora Jeziorak i nadał jej prawa miejskie. Przez większość lat Iława znajdowała się pod władaniem Niemców. Pewnie też to był jeden z powodów, dla którego podczas plebiscytu zorganizowanego w 1920 roku, aż 95% mieszkańców opowiedziało się za przynależnością do Prus.
W czasie II wojny światowej miasto częściowo zostało zniszczone, ale dopiero wejście Rosjan spowodowało, że 80% budynków legło w gruzach. Efektem jest to, że w mieście jest mało zabytkowych budowli, a Iławską starówkę można oglądać tylko na starych fotografiach.
Z pozostałych budynków najbardziej wyróżnia się neobarokowy ratusz miejski wzniesiony w latach 1910-1912. Podczas wojny był on zniszczony, ale został odbudowany i mieściła się w nim hala targowa. Dopiero od 1998 roku ponownie pełni on swoją początkową funkcję. W środku znajdziesz także bardzo pomocną miejską Informację Turystyczną z szeregiem materiałów. Z tyłu ratusza zobaczysz natomiast wybudowany w latach 1916-1922 dawny budynek hali miejskiej. Styl neoklasycystyczny zawdzięcza on przebudowie dokonanej w latach 30. XX wieku. Od lat 60. pełni funkcję kinoteatru „Pasja”.
3. Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie
W najwyższym punkcie dawnego starego miasta znajduje się najstarszy zabytek Iławy, czyli Kościół Przemienienia Pańskiego, zwany też „Czerwonym Kościołem”. Można powiedzieć, że kościół jest tak stary jak miasto, gdyż powstał w latach 1317-1325. Reprezentuje styl gotycki, natomiast renesansową wieżę dobudowano w 1550 roku. Świątynia była wmurowana w mury obronne, których pozostałości z przełomu XIV i XV wieku zobaczysz na jej bocznych ścianach. Za nimi są pozostałości fosy.
We wnętrzu kościoła najciekawszy jest ołtarz główny wykonany w 1741 roku w stylu rokoko. Jeśli dobrze się przypatrzysz, to na jego szczycie dostrzeżesz hebrajski napis Jahwe. Wyjątkowy jest także krzyż zawieszony na ścianie po lewej stronie. W przeciwieństwie do większości przedstawień tu nogi Chrystusa nie są skrzyżowane.
W otoczeniu kościoła są trzy zabytkowe obiekty. Najbardziej okazała jest neogotycka plebania wybudowana w latach 1902-1903. Tuż za nią stoi niepozorna stara plebania z XVII wieku, która jest najstarszym, niesakralnym zabytkiem Iławy. Wśród dorodnych drzew rosnących przed kościołem szczególną uwagę zwróć na dąb zasadzony w 1871 roku dla upamiętniania zwycięstwa Prus w wojnie z Francją. Jest to najwyższe drzewo w Iławie.
4. Cerkiew św. Jana Teologa w Iławie
Budynek cerkwi św. Jana Teologa wygląda jakby miał dopiero kilka lat, a w rzeczywistości został wzniesiony w 1899 roku. Funkcję cerkwi grekokatolickiej pełni jednak dopiero od 1992 roku. Wcześniej był to budynek gazowni miejskiej, który w 1987 roku zamieniono na warsztat oraz garaż, a także zajezdnię autobusową.
Cerkiew jest ładnie położona w pobliżu promenady nad rzeką Iławką. Warto ją zobaczyć dla samego budynku oraz barwnych ikon znajdujących się we wnętrzu, jak i na zewnątrz świątyni.
5. Kuźnia Talentów Marka Kałuży
Lubię ludzi nietuzinkowych oraz ciekawe miejsca, a taką osobą zdecydowanie jest Marek Kałuża i jego Kuźnia Talentów. Pan Marek jest rzeźbiarzem, który naukę pobierał u swojego przyszłego teścia, poety i rzeźbiarza Jana Kowalskiego. W jego pracach dominują motywy fauny i flory Warmii oraz Mazur. Znajdują się także rzeźby sakralne o monumentalnych rozmiarach, które można zobaczyć w kościołach oraz na cmentarzach. Są również dzieła myśliwskie i patriotyczne. Prace artysty wielokrotnie były nagradzane i można je znaleźć na całym świecie.
Idąc promenadą nad rzeką Iławką, na pewno zwrócisz uwagę na nieduży ceglany budynek, przed którym ułożono rzeźby, stare fotografie i szereg innych czasem zaskakujących przedmiotów. Marek Kałuża to człowiek z pasją i z niespożytymi pokładami energii. Postanowił zaadaptować dawny budynek przepompowni w połączenie pracowni rzeźbiarskiej, galerii oraz izby pamięci. To miejsce przyciąga. Oprócz spacerowiczów odwiedzają go wycieczki oraz młodzież. Warto też z Panem Markiem porozmawiać. Gdyby go akurat nie było, to można się umówić na spotkanie pod numerem telefonu 603 225 939.
6. Jezioro Jeziorak
Bez wątpienia największą atrakcją Iławy jest jezioro Jeziorak, czyli najdłuższe jezioro w Polsce i szóste co do wielkości. Jego maksymalna długość wynosi 27,5 km, natomiast maksymalna szerokość to 2,4 km. Jeziorak jest jeziorem rynnowym o zalesionych brzegach i znakomicie nadaje się dla osób chcących uciec od hałasu oraz zgiełku. Możesz ruszyć na spacer, wypożyczyć rower, popływać przy jednej z dwóch plaż w mieście, lub po prostu usiąść i delektować się widokami.
Jeśli masz w sobie choć odrobinę wilka morskiego, to wypożycz rowerek wodny lub kajak, a jeśli masz uprawnienia to i większą łódź, by popływać po jeziorze. Jeziorak ma połączenie z Kanałem Elbląskim, więc dopłynąć możesz nawet do morza.
7. Wyspa Wielka Żuława
Na Jezioraku znajduje się aż 16 wysp, w tym Wielka Żuława, która jest największą wyspą śródlądową w Polsce. Jej powierzchnia wynosi 82,4 ha, a dopłynąć do niej można za kilka złoty łodzią motorową, lub promem pływającym na żądanie.
Wielka Żuława jest zamieszkała od maja do września, czyli w okresie działania ośrodków wypoczynkowych. Wynajmują one domki letniskowe, w których nie znajdziesz luksusów, jest za to klimat przypominający PRL. Na wyspie nie ma również sklepów, natomiast w ośrodkach jest kilka barów.
Wypoczynek w tym miejscu wybierają osoby chcące oderwać się od rzeczywistości. Nie ma tu ruchu samochodowego, są za to ptaki i bliski kontakt z naturą. Nie jest to także miejsce imprezowe, tylko takie, w którym ceni się ciszę oraz spokój.
8. Port śródlądowy Iława
Port śródlądowy w Iławie uchodzi za najnowocześniejszy na Warmii oraz Mazurach. Został oddany do użytku w 2015 roku i mieści się w nim Centrum Obsługi Pasażerów, Bosmanat oraz Powiatowe Centrum Informacji Turystycznej. Budowla ładnie komponuje się z nabrzeżem oraz jeziorem, a tuż obok jest nieduża, piaszczysta miejska plaża.
Byłem w porcie kilka razy, gdyż to bardzo przyjemne miejsce, w którym można zobaczyć różnej wielkości cumujące jednostki. Można też z niego podziwiać wschody oraz zachody słońca.
9. Rejs statkiem Ilavia
Jeśli będziesz w Iławie w sezonie letnim, to koniecznie wybierz się na godzinny rejs statkiem Ilavia. Rozpoczyna się on na Małym Jezioraku, tuż obok przystani przy Galerii Jeziorak, skąd kilka razy dziennie statek odpływa. Wpierw mija fontannę na Małym Jezioraku, podobną do tych, które widziałem w Genewie lub Hamburgu, a następnie wpływa na Jeziorak i płynie dookoła Wielkiej Żuławy.
Rejs to znakomita okazja do zobaczenia miasta, portu oraz wyspy od strony jeziora, ale także, by dowiedzieć się czegoś więcej. Podczas niego bosman mówi o mijanych obiektach, mieście oraz jeziorze, przez co godzina bardzo szybko mija.
W sezonie 2021 w lipcu i sierpniu można także wziąć udział w rejsie o zachodzie słońca. Rozpoczyna się on w piątki o godzinie 18:00 i podczas niego płynie się do Sarnówka. W środy o godzinie 12:00 przy ratuszu rozpoczyna się wycieczka z przewodnikiem połączona z rejsem dookoła Wielkiej Żuławy. Wpierw słucha się hejnału, a następnie zwiedza ratusz. To jedyna okazja, by wejść do gabinetu burmistrza, czy sali narad. Później wolnym krokiem przechodzi się w stronę przystani, skąd o 13:00 odpływa statek Ilavia. W rejsie również uczestniczy przewodnik, który mówi o historii miasta, legendach i chętnie odpowiada na wszelkie pytania. Aby wziąć udział w wycieczce z przewodnikiem, należy się na nią zapisać w Informacji Turystycznej umieszczonej w ratuszu. Na pozostałe rejsy wystarczy przyjść wcześniej do przystani promowej.
W sezonie letnim rejsy obywają się codziennie w godzinach: 10:00, 11:30, 13:00, 14:30 i 16:00. Ceny biletów: normalny 25 zł, ulgowy 20 zł, dzieci do lat 5 wstęp bezpłatny. Na każdy z powyższych rejsów oraz wycieczkę, ceny biletów są takie same. Aktualną informację o rejsach można uzyskać pod numerem telefonu 505 109 609. Uwaga: rejsy odbywają się przy minimum 10 osobach.
10. Pojezierze Iławskie
Iława to dobre miejsce, skąd można wyruszyć na poznawanie Pojezierza Iławskiego oraz Mazur Zachodnich. Teren jest w miarę płaski, więc wystarczą dobre buty lub rower, by wyruszyć na przyjemną wycieczkę.
Zamek w Szymbarku
Zaledwie 9 km od Iławy położony jest XIV-wieczny Zamek w Szymbarku. Budowla jest olbrzymia i pomimo że zamek można zobaczyć tylko z zewnątrz, to i tak warto do zrobić. W 1946 roku zamek został spalony przez Armię Czerwoną i od tej pory czeka na właściciela, który odpowiednio się nim zajmie. Z ciekawostek dodam, że w 1995 roku w ruinach zamku kręcono film „Król Olch” z Johnem Malkovichem. Pozostałością po nim są framugi okienne widoczne we frontowej części zamku.
Pałac w Kamieńcu
Niespełna 27 km od Iławy położone są kolejne ciekawe ruiny. Pałac w Kamieńcu był późnobarokową budowlą powstałą w pierwszej połowie XVIII w. Rosjanie zniszczyli go w niewielkim stopniu, ale niestety padł on ofiarą szabrowników, którzy wywołali pożar, by ukryć swoje działanie. To właśnie z tego pałacu, w Iławie przy ul. Niepodległości można zobaczyć cztery XVIII wieczne barokowe rzeźby. Ciekawostką związaną z pałacem jest to, że od 1 kwietnia do 6 czerwca 1807 roku był on kwaterą Napoleona Bonaparte. W tym czasie Napoleon spędził tam trzy tygodnie ze słynną Marią Walewską.
Droga św. Jakuba
Iława znajduje się na Drodze św. Jakuba prowadzącej do katedry Santiago de Compostella w Hiszpanii. Warmińsko-mazurski odcinek zaczyna się w Olszynie i prowadzi przez Gietrzwałd, Ostródę i Iławę, by zakończyć się w Lipowcu. W sumie szlak ma 130 km i może być niezwykłym sposobem na wyjątkowe spędzenie wakacji lub urlopu, a także zobaczenie miejsc oddalonych od drogi.
Czy warto przyjechać i zwiedzić Iławę?
Iława większości osób kojarzy się, że stacją kolejową, na której zatrzymują się ekspresy jadące z południa Polski, przez Warszawę do Trójmiasta. Jak większość ich pasażerów wielokrotnie zastanawiałem się, jakie atrakcje znajdują się w mieście? W końcu postanowiłem to sprawdzić. Okazało się, że największą atrakcją Iławy jest przyroda Pojezierza Iławskiego oraz Mazur Zachodnich.
Jeziora, dużo zieleni i spokój, jeśli są to twoje klimaty, to Iława ci się spodoba. Zabytków do zwiedzania jest tu niewiele, ale w okolicy są ciekawe budowle i to nie tylko ruiny. Przykładowo pięknie odnowione i zamienione w hotele zostały: pałac w Bałoszycach oraz zamek w Karnitach. Na mnie Iława zrobiła dobre wrażenie i chyba nie mogłem lepiej trafić, by zacząć przygodę z Mazurami. Nawet komary mnie oszczędziły ;).
PS. Bardzo dziękuję przewodnikowi Dariuszowi Paczkowskiemu za oprowadzenie po Iławie i odpowiedzi na wszystkie moje pytania.
Iława – najciekawsze atrakcje, miejsca, które warto zobaczyć i zwiedzić. Informacje praktyczne
Iława – mapa turystyczna atrakcji i ciekawych miejsc
Jak dojechać do Iławy?
Iława to ok. 32 000 miasto położone na zachodzie województwa warmińsko-mazurskiego. Nawet jeśli nie masz samochodu, to bardzo łatwo do niego dojedziesz pociągiem, gdyż z większości dużych miast są połączenia.
Iława noclegi
Podczas mojego pobytu w Iławie nocowałem w Villi Orient umiejscowionej tuż obok jeziora Jeziorak, plaży miejskiej oraz niedaleko portu. Oprócz bardzo dobrego położenia zaletami Villi są czyste pokoje, ogólnodostępna w pełni wyposażona kuchnia, bezpłatny parking, bliskość niedużego sklepu i bardzo mili oraz pomocni właściciele. Jak najbardziej polecam to miejsce. Rezerwację noclegu możesz dokonać TUTAJ.
Jeśli podobał Ci się mój tekst o atrakcjach Iławy, to dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku, TikToku i YouTube, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury tekstów o atrakcjach Ostródy i Gietrzwałdu oraz na https://podrozebezosci.pl.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Iławy.
Artykuł jest efektem zlotu blogerów zorganizowanego przez Zachodniomazurską Lokalną Organizację Turystyczną. Bardzo dziękuję za zaproszenie.