Lewocza (słow. Levoča, węg. Lőcse) uważana jest za jedno z najpiękniejszych miast na Słowacji. Położona w sercu Spiszu opodal granicy z Polską, pełna jest wyjątkowych zabytków, dzięki którym w 2009 roku jej centrum zostało wpisane na listę UNESCO. Ciekawa historia, średniowieczny charakter oraz piękne budowle sprawiają, że coraz więcej osób przybywa, aby poczuć jej klimat. Które atrakcje warto zwiedzić i zobaczyć, aby lepiej poznać Lewoczę oraz jej przeszłość? Zapraszam do krótkiej wycieczki.
Spis treści
Lewocza – 10 atrakcji, które warto zobaczyć i zwiedzić. Słowacja
1. Mury obronne Lewoczy
Monumentalne mury miejskie okalające zabytkowe centrum – to pierwsze na co zwracam uwagę, wjeżdżając do Lewoczy. Pochodzą one z XIII i XIV wieku, a w kolejnych były rozbudowywane oraz wzmacniane.
System fortyfikacyjny w Lewoczy uchodzi za najlepiej zachowany system obronny na Słowacji. Składał się na niego mur główny z wysokością dochodzącą do 9 m, niższy mur zewnętrzny, parkan, fosa, a także baszty, wieże oraz bramy. Z pierwotnej długości 2,5 km do dziś zachowało się ok. 80% murów obronnych i od przyjrzenia się im z bliska rozpoczynam zwiedzanie.
2. Nowy kościół i klasztor minorytów w Lewoczy
Z trzech zachowanych bram wybieram najokazalszą – Bramę Koszycką – wchodzę do zabytkowego centrum. Moją uwagę przykuwa biała elegancka fasada kościoła usytuowanego na lewo tuż za bramą. Nowy kościół pod wezwaniem Ducha Świętego pochodzi z 1747 roku, a zbudowany został w miejscu najstarszej świątyni w mieście, pochodzącej jeszcze z XI wieku. Jego wnętrze zostało bogato ozdobione i mówi się, że jest to najwspanialszy barokowy kościół w Spiszu na Słowacji. Oprócz wystroju zwracam uwagę na przykryty białym obrusem stolik z chlebem, winogronami i oliwą. To rzadki widok w takim miejscu.
3. Kamienice na placu Mistrza Pawła (Námestie Majstra Pavla)
Kontynuując spacer ulicą Koszycką, dochodzę do placu Mistrza Pawła. To reprezentacyjne centrum miasta i prostokątny rynek z najpopularniejszymi atrakcjami Lewoczy. Wokół placu stoi ok. 60 odrestaurowanych kamienic, w większości z XIV i XV wieku. Ich wygląd oraz wielkość świadczą o bogactwie właścicieli oraz znaczeniu samego miasta. Przechadzając się wokół rynku, przyglądam się pięknym zdobieniom, renesansowym portalom oraz krużgankom. Wstępuję też do informacji turystycznej, gdzie otrzymuję mapę miasta z opisem po polsku.
Szczególnie Dom Turzonów robi na mnie wrażenie. To piękna renesansowa kamienica zakończona misterną attyką. Wiadomo, że właściciele byli żupanami – urzędnikami państwowymi. Handlowali metalami, działali w górnictwie i hutnictwie, nie tylko na Spiszu, ale także w Polsce, Czechach i w Niemczech. Byli również mecenasami sztuki i nauki. Ten węgierski ród szlachecki przez pewien czas był także właścicielem Zamku Spiskiego. Więcej o Zamku Spiskim przeczytasz na Zamek Spiski i Spiska Kapituła. Czy warto je zobaczyć?
4. Dom Mistrza Pawła z Lewoczy – Muzeum
Najbardziej znaną osobą związaną z Lewoczą jest Mistrz Paweł, którego dom znajduje się na rynku pod numerem 20. Jego kamienicę można poznać po motywie muszli na fasadzie. Wnętrze domu stanowi ekspozycja muzeum spiskiego, poświęcona życiu i twórczości jednego z największych mistrzów późnego gotyku.
O samym Pawle wiadomo mało. Dokumenty potwierdzające daty jego urodzin, śmierci, a nawet nazwisko czy pochodzenie zniszczył pożar miasta w 1550 roku. Wiadomo, że żył i tworzył na przełomie XV i XVI wieku, a pochodzić mógł z Niemiec, Polski lub ze Spiszu. Przez podobieństwo stylów przypuszcza się, że miał związki z norymberską szkołą rzeźbiarską i z krakowską pracownią rzeźbiarską Wita Stwosza. Być może był nawet jego uczniem.
Mistrz Paweł stał się sławny dopiero w XIX wieku, gdy zaczęto szukać autora ołtarza z pobliskiego kościoła. W muzeum zebrano wszystkie dostępne informacje, uzupełniono kopiami oraz zdjęciami jego dzieł rozsianych po całej Słowacji. Więcej informacji na http://www.spisskemuzeum.com.
5. Kościół św. Jakuba w Lewoczy
Najsłynniejszym dziełem Mistrza Pawła jest najwyższy gotycki ołtarz na świecie o wysokości 18,62 m. Mieści się on w bazylice św. Jakuba stojącej na rynku i będącej jednym z najcenniejszych budynków sakralnych na Słowacji. Budowę kościoła ukończono w 1370 roku, a powstał on na fundamentach wcześniejszego, pochodzącego z XIII wieku. To największy kościół na Spiszu i drugi po katedrze św. Elżbiety w Koszycach na Słowacji.
Wnętrze kościoła można uznać za unikatowe muzeum średniowiecznej sztuki sakralnej. Składają się na nie m.in. malowidła z XIV-XV wieku, rzeźby, w tym najstarsze z XIV, ławy z XV i XVI wieku, gotyckie przedmioty liturgiczne, monstrancje barokowe oraz XVII-wieczne organy. Największe wrażenie robi jednak zbiór czternastu ołtarzy. Najsłynniejszy z nich – ołtarz św. Jakuba, umieszczono w nawie głównej. Powstał on w latach 1508-1510, a w 1517 roku został pozłocony. Ołtarz zachwyca tym bardziej, że zrobiono go z drewna lipowego, bez użycia gwoździ, a każdą rzeźbę wykonano z jednego kawałka drewna. Niestety, w środku nie można robić zdjęć, dlatego tym bardziej należy tu przyjechać, aby zobaczyć go na własne oczy. Aktualne godziny otwarcia sprawdzisz na https://www.farnostlevoca.sk. 
6. Ratusz w Lewoczy
Najbardziej imponujący budynek w mieście to ratusz mieszczący się w centralnej części rynku pomiędzy kościołem św. Jakuba a kościołem ewangelickim. Renesansowa budowla z 1615 roku wygląda jak połączenie kilku budynków, dlatego warto ją obejrzeć z każdej strony. Podziwiając ją, należy zwrócić uwagę na pięć postaci kobiet wymalowanych pomiędzy oknami na południowej fasadzie. Przedstawiają one pięć cnót mieszczańskich: umiar, ostrożność, odwagę, cierpliwość i sprawiedliwość.
Wchodząc do wnętrza ratusza, można poznać historię miasta. Dowiedzieć się, że zostało założone po 1241 roku przez słowiańskich mieszkańców oraz niemieckich osadników – Sasów. Pierwsza pisemna wzmianka o Lewoczy pochodzi z 1249 roku, a już w 1317 roku została ona miastem królewskim z wszystkimi przywilejami z tym związanymi. Dynamiczny rozwój miasta oraz jego dobrobyt wynikał z położenia na ważnym węgierskim szlaku handlowym – Via Magna. Prowadził on znad Cisy przez Szarysz i Spisz do Krakowa.
Węgierskie pochodzenie miasta szczególnie widać w sali posiedzeń rady miejskiej. Służącą obecnie celom reprezentacyjnym salę zdobią wizerunki węgierskich władców, lewockich burmistrzów oraz mieszczan. Artefaktów związanych z historią miasta w ratuszu jest dużo, gdyż mieszczą się w nim ekspozycje muzeum spiskiego. Wizyta w ratuszu jest ciekawa również dla osób lubiących legendy. W muzeum można zobaczyć tajemniczy obraz na drzwiach, które w przeszłości stanowiły element fortyfikacji. Widnieje na nim postać Juliany Korponayovej – lewockiej białej damy. Podczas zwiedzania ratusza otrzymasz zalaminowaną kartkę z historią miasta oraz budowli w języku polskim. Aktualne godziny zwiedzania znajdziesz na http://www.spisskemuzeum.com.
7. Klatka hańby w Lewoczy
Wśród eksponatów w ratuszu znajdują się miecz katowski oraz narzędzia tortur. Za drobniejsze przewinienia umieszczano osoby w klatce hańby, będącej odpowiednikiem pręgierza. Oryginalna klatka z około 1600 roku stoi na murowanym podwyższeniu tuż obok ratusza. W klatce zamykano m.in. młode dziewczęta, które po 21:00 chodziły po mieście bez męskiego towarzystwa. Prawdopodobnie golono im głowy i umieszczano w niej na 24 godziny, w celu upokorzenia oraz nauki. Widok osób w klatce miał dodatkowo stanowić dla przechodzących odpowiednią przestrogę.
8. Dom Haina
Kupując bilet wstępu do muzeum w domu Mistrza Pawła, otrzymuje się możliwość zwiedzenia ratusza oraz muzeum mieszczącego się w domu Haina. Podobnie jak inne kamienice przy rynku, jego nazwa pochodzi od nazwiska jednego z właścicieli. Gaspar Hain był w XVII wieku lewockim rejentem oraz kronikarzem, który posiadał dom. Obecnie w renesansowej kamienicy można zobaczyć okresowe wystawy malarstwa oraz rzeźbiarstwa, a także renesansowy portal i malowidła ścienne. Ciekawostką związaną z budynkiem jest to, że właśnie w nim po raz pierwszy odśpiewano patriotyczną pieśń, która później stała się hymnem Słowacji. Aktualne godziny zwiedzania znajdziesz na http://www.spisskemuzeum.com.
9. Stary kościół minorytów i gimnazjum
Lewocza jest miastem ważnym dla Słowaków. W latach czterdziestych XIX wieku powstał tu ośrodek narodowego ruchu słowackiego oraz narodził się hymn. Wiele znaczących postaci związanych było z miastem lub pochodzi z niego. Kilka z nich uczyło się w budynku starego gimnazjum, którego miejsce zajęła nowa secesyjna budowla powstała 1912 roku.
Tuż obok gimnazjum stoi XIV-wieczny kościół pw. św. Władysława, zwany również starym kościołem minorytów. Oprócz zabytkowego wyposażenia na szczególną uwagę zasługuje dobrze zachowany gotycki korytarz krzyżowo-krzyżowy z fragmentami fresków, jedyny na Słowacji.
Gimnazjum oraz kościół znajdują się na zachodnim skraju miasta, a warto tu przyjść jeszcze z jednego powodu. Tuż za kościołem można znaleźć trzecią średniowieczną bramę – Polską, zwaną również Dolną.
Aby poczuć klimat dawnej Lewoczy, krążę po wąskich spokojnych uliczkach. Może nie wyglądają one tak okazale jak rynek i niektóre z budynków wymagają natychmiastowego remontu, ale nadaje to tylko miastu autentyczności.
10. Mariańska Góra (Mariánska hora)
Mariańska Góra to narodowe sanktuarium Słowaków, odpowiednik polskiej Częstochowy. Do świątyni położonej na stromym wzgórzu można dojść lipową aleją lub dojechać krętą i wąską drogą. Pierwszą kaplicę w tym miejscu zbudowano w 1247 roku jako dziękczynienie za uratowanie od najazdów tatarskich. Obecny neogotycki kościół pochodzi z 1922 roku, a w 1985 roku został podniesiony do rangi bazyliki mniejszej.
Centralne miejsce w ołtarzu głównym zajmuje słynąca łaskami gotycka rzeźba Madonny Niepokalanej. Świadczą o tym tabliczki dziękczynne oraz wota, które widać po obu stronach ołtarza. Sanktuarium jest cichym i ustronnym miejscem z idealnymi warunkami do modlitwy oraz kontemplacji.
Zobaczywszy stojącą obok niewielką greckokatolicką kaplicę z 1847 roku, siadam w słońcu przed kościołem i delektuję się panoramicznym widokiem. Kolejny raz okazuje się, że tuż obok granicy z Polską można znaleźć ciekawe miejsce niezadeptane przez turystów. Wizyta w Lewoczy stanowi dla mnie przerywnik w wędrówkach po szlakach niesamowitego Słowackiego Raju. To moja pierwsza wizyta na Spiszu, ale zapewne nie ostatnia, bo czyż nie jest tu pięknie?
Lewocza (Słowacja) informacje praktyczne
- Lewocza to miasto we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, zamieszkałe przez ok. 14 500 mieszkańców.
- Położone jest ok. 85 km od Zakopanego, Szczawnicy czy Piwnicznej-Zdroju i 25 km od Popradu. Od Zamku Spiskiego dzieli ją 20 km.
- Biuro informacji turystycznej w Lewoczy. Godziny otwarcia: poniedziałek – piątek 9:00-16:00 (styczeń – kwiecień i październik – grudzień), poniedziałek – niedziela 9:00-16:00 (maj – wrzesień).
Lewocza – mapa atrakcji, zabytków oraz ciekawych miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić
Noclegi w Lewoczy (Levoča)
Lewocza jest niedużym miastem posiadającym obiekty noclegowe o różnym standardzie. Z uwagi na położenie może stanowić dobrą bazę do zwiedzania Spiszu. Już dziś porównaj najtańsze noclegi w Lewoczy lub zarezerwuj nocleg.
Booking.com
Jeśli podobał Ci się mój artykuł o Lewoczy, to dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych artykułów ze Słowacji, w tym o miastach Bratysława, Nitra, Trnava, oraz o Słowacji Wschodniej.
Używasz Pinteresta? Mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Lewoczy.
