Wałbrzych to drugie co do liczby mieszkańców miasto Dolnego Śląska i jedno z najbardziej tajemniczych. Wciąż sporo osób wierzy, że to właśnie tu został ukryty legendarny „złoty pociąg”. Oprócz poszukiwaczy skarbów Wałbrzych odwiedzany jest przez turystów. Podoba im się malownicze położenie miasta w kotlinie otoczonej przez porośnięte lasami Góry Wałbrzyskie. Znakomicie pasuje ono do niemieckiej nazwy miejscowości oznaczającej „leśny gród”. Większość osób przyjeżdża, by móc podziwiać piękny Zamek Książ, ale coraz częściej zostają oni na weekend, gdyż atrakcji w mieście jest więcej. Zastanawiasz się, co warto zobaczyć i zwiedzić w Wałbrzychu? Poznaj 10 najciekawszych atrakcji.
Spis treści
1. Plac Magistracki i ratusz
Historia Wałbrzycha sięga wczesnego średniowiecza i powstałej tu leśnej osady słowiańskiej przekształconej następnie w mały gród obronny. Prawa miejskie miasto otrzymało ok. 1400 roku, zaś pierwsza pisemna wzmianka o nim pochodzi z 1426 roku. Z ciekawostek dodam, że do 1808 roku Wałbrzych był miastem prywatnym i należał odpowiednio do rodu Schaffgotschów, Czettritzów oraz Hochbergów.
Dynamiczny rozwój Wałbrzycha nastąpił na przełomie XIX i XX wieku, z tego też okresu dominuje zabudowa. Dużo jej przykładów znajdziesz przy ul. Juliusza Słowackiego, która jest główną ulicą Starego Miasta. Obok kamienic wyróżniają się dwa gmachy sądu rejonowego, a szczególnie ten przypominający pałac umiejscowiony pod numerem 11. Na pewno też zwrócisz uwagę na rzucający się w oczy budynek poczty. Został wzniesiony w 1895 roku, a w latach 1905-1907 przebudowano go w stylu tzw. neogotyku ceglanego. Kontynuując wędrówkę w stronę centrum, dojdziesz na założony w 1854 roku plac Magistracki, nazywany „drugim rynkiem”.
Plac rzeczywiście przypomina rynek, a dodatkowo to właśnie przy nim znajduje się wybudowany w latach 1855-1856 neogotycki ratusz. Jego twórcą był królewski budowniczy Hermann Friedrich Wäsemann z Wrocławia. A czyż nie wygląda jak średniowieczny zamek?
2. Rynek w Wałbrzychu
Wałbrzyski rynek ma kształt prostokąta i od placu Magistrackiego dzieli go tylko ok. 200 metrów. W przeszłości było to miejsce, gdzie odbywały się cotygodniowe targi, natomiast w latach 1731–1853 jego środek zajmował barokowy ratusz. Dziś w miejscu ratusza znajduje się fontanna, a ustawione wokół jej ławeczki umożliwiają spokojne wsłuchiwanie się w szum wody oraz obserwowanie, co dzieje się na placu.
Rynek w Wałbrzychu otaczają ładnie odrestaurowane barokowe oraz klasycystyczne kamienice pochodzące z XVIII i XIX wieku. Najstarszą z nich jest ta spod numeru 3, za to największym zainteresowaniem cieszą się: kamienica pod Kotwicą, kamienica z trzema różami oraz kamienica pod czterema Atlantami. W tej ostatniej obecnie znajduje się „Biblioteka Pod Atlantami”, natomiast w przeszłości była winiarnia, w której gościł Johann Wolfgang von Goethe.
3. Kościoły w Wałbrzychu
Jeśli lubisz zabytki sakralne, to Wałbrzych powinien Ci się spodobać, gdyż tuż obok rynku położone są aż trzy ciekawe kościoły. Pierwsza wzmianka o kościele Matki Boskiej Bolesnej pochodzi z 1305 roku, natomiast w 1718 roku został on gruntownie przebudowany i nadano mu obecny styl barokowy. Ze świątynią związana jest legenda mówiąca o powstaniu miasta. Według niej kaplicę na wzgórzu z figurą Matki Boskiej miał wznieść rycerz za uratowanie życia. Wiadomo, że z tyłu ołtarza znajdowało się cudowne źródełko, do którego przybywali chorzy, szczególnie ci mający problem ze wzrokiem. Niestety w XIX wieku szkody górnicze pozbawiły kościół wody, ale w dalszym ciągu Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej zostało miejscem pielgrzymek. Zasługa w tym stojącej w ołtarzu głównym piętnastowiecznej figury Matki Bożej Bolesnej z leżącym na kolanach Chrystusem. Traktowana jest ona za patronkę miasta oraz Panią Wałbrzycha.
Kilkadziesiąt metrów od sanktuariów położony jest Kościół Zbawiciela, uważany za jedno z najwybitniejszych dzieł architektury klasycystycznej na Śląsku. Kościół jest świątynią ewangelicko-augsburską zbudowaną w 1788 roku, gdy poprzednia umiejscowiona w tym miejscu stała się za mała. Wnętrze kościoła ciut przypomina teatr oraz charakteryzuje się bardzo dobrą akustyką. Warto w nim zobaczyć organy pochodzące z poprzedniej świątyni. Projektantem kościoła był jeden z najwybitniejszych twórców w stylu neoklasycznym, urodzony w Kamiennej Górze Carl Gotthard Langhans. Za jego najbardziej znane dzieło uchodzi Brama Brandemburska w Berlinie.
Główną świątynią Wałbrzycha jest kolegiata pw. Świętych Aniołów Stróżów zbudowana w latach 1899-1904 w miejscu pochodzącego z XV wieku kościoła św. Michała. Projektantem świątyni był znany budowniczy kościołów oraz twórca ratusza w Ząbkowicach Śląskich, wrocławski architekt Alexis Langer. Wałbrzyska kolegiata jest ceglanym kościołem halowym o długości 60 metrów, szerokości 30 i wysoki 22 metrów. Jej wielkość oraz wysoka na 80 m wieża sprawiają, że jest to jeden z bardziej charakterystycznych punktów na horyzoncie Wałbrzycha. Pozostałościami z wcześniejszego kościoła są chrzcielnica, ambona, oraz wmurowane w południową elewację epitafia.
4. Pałac Czettritzów zwany „Zamkiem Wałbrzych”
Przez większość swej historii Wałbrzych był miastem prywatnym, z czego przez ponad 250 lat znajdował się w posiadaniu rodu von Czettritz (Czetryc). Po pożarze zamku „Nowy Dwór” postanowili oni przenieść swoją siedzibę do centrum miasta i zamieszkali w wybudowanym w latach 1606–1628 renesansowym pałacu, zwanym również „Zamkiem Wałbrzych”. W 1738 roku miasto kupili Hochbergowie, którzy zmodernizowali pałac i od 1882 roku znajdował się w nim Zarząd Dóbr Hochbergów. Po wojnie pomieszczenia zajmowały różne instytucje, a obecnie jest siedzibą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa.
Zwiedzanie pałacowych wnętrz może być utrudnione, ale jeśli będzie okazja, to warto wstąpić do środka. Zwróć wtedy uwagę na zabytkową klatkę schodową oraz minifontanny umieszczone za ozdobną kratą w ścianach korytarza, z których w dalszym ciągu płynie woda.
Do pałacu Czettritzów przylega ponad 4 ha park z dwoma niszczejącymi willami. W jednej z nich od wiosny 1941 roku, aż do śmierci w dniu 29 czerwca 1943 roku mieszkała księżna Daisy von Pless. Przypomina o tym płaskorzeźba z tablicą pamiątkową ustawiana przed szkołą. Inną ciekawostką, którą znajdziesz przed pałacem, jest światowej klasy okaz geologiczny pochodzący z jednej z pobliskiej kopalni. Mający blisko 315 mln lat pień karbońskiego drzewa można nie tylko zobaczyć, ale także dotknąć.
5. Muzeum Porcelany w Pałacu Albertich
Wałbrzyskie białe złoto, tym mianem określana jest wałbrzyska porcelana, której produkcja jest jedną z tradycyjnych gałęzi przemysłu miasta. Wszystko zaczęło się od założonej w 1820 roku fabryki wyrobów kamionkowych Rauscha oraz uruchomionej w 1829 roku fabryki porcelany Hayna. Dały one początek utworzonej w 1831 roku i działającej do dziś fabryce Porcelany Krzysztof (Kristoff). Od XIX wieku firm produkujących porcelanę w Wałbrzychu było sporo, był nawet taki okres, że to właśnie przy jej wytwarzaniu była zatrudniona większość mieszkańców.
Chcąc poznać historię wałbrzyskiej porcelany, warto udać się do Muzeum Porcelany. Mieści się ono w zbudowanym w latach 1801-1803 klasycystycznym Pałacu Albertich, którego nazwa pochodzi od nazwiska kupca Albertiego będącego jego późniejszym właścicielem. Na ekspozycję składa się ponad 10 000 kruchych eksponatów, w tym jedna z największych kolekcji historycznej porcelany śląskiej. W muzeum znajdziesz także zbiór ceramiki polskiej, porcelanę europejską, a także obrazy i meble ukazujące, jak wyglądała dawna rezydencja mieszczańska. Aktualne godziny otwarcia oraz cennik znajdziesz na https://muzeum.walbrzych.pl.
6. Borowa
Najwyższym wzniesieniem miasta, ale także najwyższym szczytem Gór Wałbrzyskich jest Borowa o wysokości 853 m n.p.m. Wzniesiona na jej szczycie wieża widokowa to fantastyczne miejsce z niesamowitą panoramą. Widać z niej nie tylko Wałbrzych, ale także Jedlinę-Zdrój, Masyw Ślęży, Góry Sowie, Karkonosze oraz inne wzniesienia Gór Wałbrzyskich.
Na Borową powadzi kilka szlaków, z których polecam te wiodące z wałbrzyskiej dzielnicy Podgórze. Idąc nimi, można nie tylko zdobyć szczyt, ale także zobaczyć ruiny Zamku Nowy Dwór. Szczegóły opis szlaku znajdziesz na Borowa – wieża widokowa oraz ruiny zamku. Góry Wałbrzyskie.
7. Stara Kopalnia w Wałbrzychu
4,5 ha, 16 zabytkowych budowli i ponad 10 000 eksponatów to wszystko znajdziesz na terenie Starej Kopalni w Wałbrzychu. Nie jest to zwykłe muzeum, ale niesamowicie zrewitalizowana dawna Kopalnia Węgla Kamiennego „Julia”, w której poznasz historię wałbrzyskiego górnictwa, zobaczysz unikalne eksponaty i zostaniesz oprowadzony przez pracującego tu kiedyś górnika.
Na terenie Starej Kopalni znajduje się także Galeria Sztuki Współczesnej oraz Centrum Ceramiki Unikatowej. Organizowane są tu również koncerty i festiwale. Miejsce jest niezwykłe, a jak dokładnie wygląda zwiedzanie? O tym przeczytasz na Stara Kopalnia w Wałbrzychu. Czy warto ją zwiedzić?
8. Chełmiec
Na terenie Wałbrzycha istnieje 7 parków miejskich, oraz 2 parki krajobrazowe i aż 30% miasta stanowią tereny zielone. Jeśli preferujesz aktywne spędzanie czasu wśród drzew i zieleni, to oprócz wejścia na Borową polecam także zdobycie drugiego najwyższego szczytu Gór Wałbrzyskich – Chełmca. Jego wysokość jest 2 metry niższa niż Borowej, ale z uwagi na wcześniejsze złe pomiary, to on w Koronie Gór Polski uważany jest za najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich.
Zdobycie Chełmca jest mniej męczące niż Borowej i na nim również stoi wieża widokowa, z której niestety można skorzystać tylko w weekendy w sezonie letnim. Opis szlaku z Wałbrzycha na Chełmiec znajdziesz na Chełmiec 851 m n.p.m. — Góry Wałbrzyskie — Korona Gór Polski.
9. Palmiarnia w Wałbrzychu
Jeśli lubisz egzotyczne rośliny lub podążasz śladem księżnej Daisy, to koniecznie odwiedź palmiarnię w wałbrzyskiej dzielnicy Lubiechowo. Palmiarnia została wybudowana w latach 1908–1911 na zlecenie jej małżonka Henryka XV von Pless jako wyraz jego miłości do księżnej i często jest nazywana największym „bukietem kwiatowym”. Budowla ma powierzchnię ok. 1900 m² i jako jedyna palmiarnia w Polsce zachowała swoją historyczną konstrukcję. Książę nie szczędził pieniędzy na jej budowę, sprowadził nawet w Sycylii siedem wagonów zastygłej lawy z Etny, z której stworzono wodospady, groty i ściany dla roślin.
Obecnie w palmiarni znajduje się ponad 250 gatunków roślin reprezentujących florę z całego świata. Oprócz roślin możesz w niej zobaczyć żółwie, lemury, rybki i pawie, ewentualnie skorzystać z oferty sklepu z roślinami lub z kawiarni. Aktualne godziny otwarcia oraz cennik znajdziesz na https://www.ksiaz.walbrzych.pl/turystyka/palmiarnia.
10. Zamek Książ
Zamek Książ to najpopularniejsza atrakcja Wałbrzycha oraz jedna z najpopularniejszych na Dolnym Śląsku. Oprócz trzeciego największego zamku na terenie Polski znajdziesz tu szereg innych atrakcji, które sprawiają, że na zwiedzenia zamku oraz jego okolicy najlepiej przeznacz cały dzień.
Zamek Książ zachwyca, a czego nie możesz pominąć, ten się dowiesz z 10 miejsc, które musisz zobaczyć, zwiedzając Zamek Książ w Wałbrzychu. W artykule znajdziesz także aktualne ceny biletów oraz informacje o godzinach otwarcia.
Czy warto przyjechać i zwiedzić Wałbrzych?
Przyjeżdżając do Starej Kopalni, napewno zwrócisz uwagę, że większość zabudowy jest odnowiona, ale jest także cześć, którą dopiero na to czeka. Podobnie jest z Wałbrzychem. Często obok siebie stoją wyremontowane kamienice i te którym remont przydałby się jak najbardziej. Górnicza przeszłość miasta sprawia, że niektórym częściom miasta bliżej do miast Górnego Śląska, niż do Wrocławia (poznaj 15 atrakcji, które warto zobaczyć we Wrocławiu.), ale widać, że to się zmienia.
Wałbrzych stanowi dobrą bazę wypadową nie tylko do poznania miasta, ale także wędrówek po Górach Wałbrzyskich, czy innych partii Sudetów oraz odrywaniu ciekawych miejscowości znajdujących się w pobliżu, jak Świdnica (poznaj 10 atrakcji, które warto zobaczyć w Świdnicy). Była to moja pierwsza wizyta w miejsce, ale pewnie kiedyś wrócę, by sprawdzić, jak idą zmiany. Mam nadzieję, że Wałbrzych pójdzie w stronę Zamku Książ, który za każdym razem prezentuje się piękniej.
Co powinienem zobaczyć podczas kolejnej wizyty i dodać do powyżej listy? Czekam na Twój komentarz.
Wałbrzych – atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca, co warto zobaczyć, zwiedzić – informacje praktyczne
Wałbrzych – mapa atrakcji, zabytków i ciekawych miejsc, które warto zobaczyć i zwiedzić w Wałbrzychu
Jak dojechać do Wałbrzycha?
Wałbrzych to ok. 100 000 miasto położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie dolnośląskim. Od Wrocławia oddalony jest o ok. 70 km i jeśli nie posiadasz własnego transportu, to jest to miasto, które ma najwięcej połączeń z Wałbrzychem. Dołącz do podróży na Instagramie, Facebooku, TikToku i YouTube, aby zawsze być na bieżąco.
Wałbrzych noclegi
Podczas mojego pobytu w Wałbrzychu nocowałem w Pokojach Gościnnych Stara Kopalnia. Położone są one na terenie kompleksu w dawnej szczygarówce. Od rynku dzieli je piechotą ok. 20 minut, a odległość tę można pokonać autobusem.
Pokoje są dobrze wyposażone, posiadają zestaw kawowy, można także zamówić obfite i smaczne śniadanie. Noclegi można zarezerwować pod numerem telefonu + 48 74 667 09 70, mailowo przez [email protected], lub TUTAJ.
Podobał Ci się mój wpis o Starej Kopalni? Dołącz do podróży na Facebooku, Instagramie i Twitterze, aby zawsze być na bieżąco. Zapraszam również do lektury innych wpisów z Dolnego Śląska oraz na https://podrozebezosci.pl.
Jeśli używasz Pinteresta, to mam dla Ciebie zdjęcie do pina z Wałbrzycha.
